The Last Mercenary: Van Damme als vanouds

Als The Expendables-films – waarin Sylvester Stallone en zijn kompanen het ouderwets opnemen tegen het kwaad – ons een ding hebben geleerd dan is het dat de actiehelden van weleer vooral tot de verbeelding spreken als ze op oude(re) leeftijd nog steeds in staat zijn om een robbertje te vechten. En als je een les kan trekken uit Jean-Claude Van Johnson (2016) – het drama waarin Jean-Claude Van Damme een gepensioneerde filmster speelt – dan is het dat actiehelden niet een gedramatiseerde, murw gebeukte versie van zichzelf moeten spelen.

Neem Jean-Claude Van Damme: hij speelde in de jaren tachtig en negentig al een krachtpatser die in staat was tot onmenselijke handelingen. Dan zou hij dat nu ineens niet meer kunnen? David Charhon, de regisseur van The Last Mercenary, weet wel beter: hij toont een Van Damme in topvorm, als de huurling Richard ‘The Mist’ Brumère. Brumère verdwijnt 25 jaar geleden ineens van de radar, maar is nog steeds een veelgevraagde badass – zo mag Van Damme in de openingsscène zijn handelsmerk, de split, etaleren. Wanneer zijn zoon Archibald (Samir Decazza) in gevaar komt, verschijnt Van Damme ten tonele om hem bij te staan.

Archibald leefde al die jaren zonder dat hij het wist onder een dekmantel bij een surrogaatvader, zonder zijn echte vader – ‘de laatste huurling’ – te kennen. Dat levert natuurlijk aandoenlijke maar ook geestige twists op. De plot zelf heeft daarentegen weinig om het lijf en draait om iets met een apparaat dat alle elektriciteit kan uitschakelen en intriges bij de Franse geheime dienst en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Maar een film als The Last Mercenary kijk je dan ook vooral vanwege de humor, de knipogen naar Van Damme’s verleden en de actiechoreografie.

Zo staat Van Damme – die zich regelmatig uitdost in kekke pruiken en kleurrijke outfits – op een gegeven moment in een soort arcadehal tussen posters van Bloodsport (1988) en A View to a Kill (1985). Weemoed galore, maar ook een speelse verwijzing naar de film zelf, waarin Van Damme een parodie op James Bond speelt die nog steeds gehakt zou kunnen maken van Chong Li (de bad guy uit Bloodsport). Want helden sterven niet. Hoewel de titel ook lijkt te verwijzen naar veranderende mannelijkheid. De mannelijkheid uit het era van Van Damme is uitgestorven, en wordt door Charhon tijdelijk geherintroduceerd.

Dat kan alleen met een oud-actieheld. Dan mag je alle mores van toen ook uit de kast halen, inclusief ontzaglijk seksistische humor. Hoewel de toon in The Last Mercenary vooral heerlijk flauw is. Denk bijvoorbeeld aan een personage dat veinst alsof hij Tony Montana is uit Scarface, of een gevecht in een badkamer dat bijna een kopie lijkt van de beroemde scène met Pierce Brosnan en Famke Janssen uit GoldenEye. En over nostalgie gesproken: Van Damme’s generatiegenoten Valérie Kaprisky en Miou-Miou geven ook acte de présence. Waarmee Charhon lijkt te stellen: ook de love interests van de actieheld zijn ouder en wijzer geworden.

Maar niet minder sexy. Net als Van Damme zelf. Het rehashen van actiehelden die succes boekten in een verleden dat voor sommige jongelingen al als ‘ver’ wordt beschouwd is dan ook helemaal niet zo’n slecht idee, mits dit gepaard gaat met een aardig scenario, zoals in The Last Mercenary. Hoewel we – de fans, welteverstaan – misschien moeten vrezen voor het moment dat ook de twintigers Van Damme niet meer (her)kennen. Maar tot die tijd zijn types als Van Damme en Stallone geenszins expendable.