Outlander S04E01: vakkundig spel met de historie

In de patriottistische hymne ‘America the Beautiful’ wordt zoals de titel suggereert de schoonheid van het land bezongen: de majestueuze bergen, talrijke graanvelden, schitterende horizonnen en glinsterende zeeën. In de eerste aflevering van het vierde seizoen van Outlander wordt dit toppunt van vaderlandslievendheid, geschreven door Katharine Lee Bates, afgespeeld onder een bijzonder gewelddadige scène waarin hoofdpersonen Claire (Caitriona Balfe) en Jamie (Sam Heughan) weer eens het noodlot treffen, wanneer ze tijdens een boottocht worden overvallen door de bende van Stephen Bonnet (Edward Speleers). Dat het lied trouwens in 1895 is geschreven, en het verhaal zich (gedeeltelijk) afspeelt in 1767 is anachronistisch en treffend tegelijk.

Outlander is al vanaf het eerste seizoen een vakkundig spel met de historie waarin de huidige tijd sterk wordt gereflecteerd. Zo zie je in het bitterzoete Amerika van de 18 e eeuw, waar Claire en Jamie belandden nadat ze vorig seizoen schipbreuk leden, de pracht in de vorm van bomenrijen tot aan de horizon en de misère in de wijze waarop de oorspronkelijke bevolking wordt gedecimeerd. En dan is er nog de slavernij. Zo mooi is Amerika dus niet, zo merkt ook Jamie op: ‘Het is een droom voor de één, een nachtmerrie voor de ander.' Toch besluit het echtpaar, vergezeld door enkele Schotse reisgenoten, hun geluk te gaan beproeven in North Carolina.

Voor de vogelvrije dieven worden ze in de eerste akte al gewaarschuwd: in een land in wording neemt niet iedereen het nauw met de regels en ver van de koning verwijderd, aan de andere kant van de oceaan, is zondigen een stuk aanlokkelijker. En de redcoats, de soldaten van de Engelse bezetter, hebben het op de vooravond van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog druk met andere zaken. Omdat Jamie een Schot is, afkomstig uit de Hooglanden, zie je in dat contrast tussen kolonisator en gekoloniseerde ook verwijzingen naar de Brexit: de Schotten die tegen stemden, en de Engelsen die voor stemden. Showrunner Ronald D. Moore windt geen doekjes om het feit dat zijn bewerking van de bekende boekenreeks van Diana Gabaldon bijzonder actuele verhaalelementen bevat.

En Outlander is, met veel Schots-Gaelische dialoog, natuurlijk ook een symbool van Schotse trots. Met al die geschiedkundige en taalkundige nauwgezetheid weten Moore en zijn schrijversteam bovendien te verbloemen dat het drama ook, of vooral, een serie is over een voortdurende romance, die na episodes in Schotland, Parijs en Jamaica nu een nieuw decor heeft gekregen. Met alle plechtigheid en violenmuziek schuren veel scènes bijkans tegen het melodramatische. Boven alles is Outlander voer voor iedereen met een liefde voor de geschiedenis: romantici en mensen die zich graag laten onderdompelen in nostalgie. Zo wordt er in de eerste aflevering verwezen naar de Blue Ridge Mountains, de bergketen die natuurlijk is vereeuwigd in John Denvers hit uit 1971.

Outlander S04, vanaf 5 november 2019 op Netflix, en tevens te zien bij Ziggo Movies en Series