One Day at a Time S02: latino-sitcom met hart, humor en lef

Eerst even een zijlijntje: hoe belangrijk is het dat de acteurs die in One Day at a Time – een remake van de gelijknamige en geliefde sitcom uit de jaren zeventig en tachtig - een Cubaans-Amerikaanse familie spelen ook daadwerkelijk zelf Cubaans-Amerikaans zijn? Niet dat de cast en crew van de serie niet weten waar ze het over hebben: showrunner Gloria Calderón Kellett is zelf Cubaans-Amerikaans, het karakter van abuela Lydia (gespeeld door de tijdloze Rita Moreno) is gebaseerd op haar eigen Cubaanse moeder en alle leden van de familie Alvarez hebben Latijns-Amerikaanse wortels (Moreno, Justina Machado en Marcel Ruiz Puerto Ricaanse, Isabella Gómez Colombiaanse). Maar uiteindelijk is alleen Tony Plana (de vader van Ugly Betty) - te zien als Berto, de overleden echtgenoot van Lydia - in Cuba geboren.

Het is dus zeker niet het kaliber van Natalie Wood als de Puerto Ricaanse Maria in West Side Story (de film waar Moreno haar Oscar voor won) of Meryl Streep als de Zuid-Amerikaanse Clara in The House of the Spirits. Maar zit het niet toch ergens tussen Memoirs of a Geisha, waarin de Chinese Ziyi Zhang de rol van ‘mooiste geisha van Japan’ speelde, en de grieven van Samuel L. Jackson over Get Out (omdat hoofdrolspeler Daniel Kaluuya wel zwart maar niet Amerikaans was) in?

Of is het belangrijkste, zoals hoofdrolspeelster Justina Machado (moeder Penelope in de serie) onlangs in een radio-interview benadrukte, juist dat er überhaupt een sitcom rond een Latijns-Amerikaanse familie bestaat? En dan ook nog één die verder en dieper kijkt dan de clichés van piñata’s, taco’s en tequila (met Rita ‘West Side Story’ Moreno als sprankelende kers op de taart). ‘Mijn succes is jouw succes', zo omschreef Machado het in datzelfde interview, toen de interviewer de kritiek aanhaalde dat de serie zich afspeelt in een buurt in Los Angeles die juist bekend staat om zijn Mexicaanse gemeenschap. In een tv-landschap waar sinds 2000 slechts 22 Latijns-Amerikaans georiënteerde series het daglicht zagen, is positieve en integere representatie van levensbelang. Een standpunt dat hartstochtelijk gedeeld wordt door de National Hispanic Media Coalition, die onlangs in een open brief Netflix op het hart drukte de serie met een derde seizoen te verlengen. Daarnaast, zo vervolgde Machado, heeft de latino-gemeenschap meer overeenkomsten dan verschillen.

Dat laat het tweede seizoen ook zien, in zowel positieve als negatieve zin. Wanneer je niet blank bent en Spaans praat word je snel op een hoop gegooid, zo ontdekt zoon Alex (Marcel Ruiz) in de première, wanneer hem door een wildvreemde wordt toegeschreeuwd dat die muur maar snel gebouwd moet worden.

Maar naast de onbetwistbare Latijns-Amerikaanse invloeden (de Spaanse uitspraken worden bewust niet vertaald), zijn de problemen van de familie Alvarez ook universeel. Het eerste seizoen ging over de aanstaande quinceañera van dochter Elena (Isabella Gómez), maar ook over haar coming-out en over de depressie van moeder en oud-militair Penelope.

In het tweede seizoen is het naderende Amerikaanse burgerschap van twee van de centrale karakters, waaronder ‘Canadese’ pandjesbaas Schneider (ubergringo Todd Grinnell), één van de rode draadjes. Maar showrunners Calderón Kellett en Mike Royce schrikken ook niet terug voor meer beladen onderwerpen als racisme, wapenbezit en de huidige Amerikaanse president, die overigens nooit bij naam wordt genoemd. Elena is geschokt wanneer ze ontdekt dat je voor het Amerikaanse burgerschap bij de toelatingstest niet hoger hoeft te scoren dan een zesje. ‘Dezelfde eisen die ze stellen aan het Amerikaanse presidentschap dus’, stelt Schneider droog. Toch houdt de familie Alvarez van het land (‘I want to be in America’, aldus Anita, pardon: Lydia) dat nu zo afhankelijk is van de nukken van haar opperbevelhebber.

Twee afleveringen steken er met kop en schouders bovenuit: Hello Penelope (S02E9), waarin Penelope in één keer met haar antidepressiva en therapie stopt - want alles gaat goed toch? – om uiteindelijk toch tot de realisatie te komen dat ze die medicijnen waarschijnlijk altijd nodig zal hebben. En de emotioneel knallende finale (S02E13), waarin alle hoofdpersonages – voor de zekerheid – afscheid nemen van een belangrijk lid van de familie.

One Day at a Time is een sitcom met hart, humor en lef, die ook daadwerkelijk wat te melden heeft (zou je hetzelfde van Friends kunnen zeggen?) en die ook nog eens komt met een hele fijne centrale cast. Waaronder ook Stephen Tobolowsky als dokter Berkowitz, de werkgever van verpleegster Penelope, die – uiteraard - als een blok valt voor Lydia, maar tegelijkertijd aandoenlijk realistisch blijft over zijn kansen. Maar uiteindelijk rust het succes van de serie op de schouders van de twee vrouwelijke hoofdrolspelers: Machado ( Six Feet Under , derde en vierde seizoen Jane the Virgin) die als Penelope laat zien dat ze alles kan spelen - van grappig tot hartverscheurend - en natuurlijk EGOT-winnares Moreno (86) als krachtige, warmbloedige abuela, die haar twintig jaar jongere minnaars qua levenslust en charisma met gemak van tafel veegt. Waar Machado het hoofd is, is Moreno het kloppende hart.

One Day at a Time, we zijn blij dat je er bent!