On Pointe S01E01-03: ballet als Disney-sprookje

In dezelfde week dat op Netflix Tiny Pretty Things werd toegevoegd, een soort Sodom en Gomorra tegen de achtergrond van een fictieve elite balletschool in Chicago, biedt Disney+ met On Pointe een zuiverende tonic. Deze zesdelige docuserie volgt een dansseizoen lang de pupillen op de School of American Ballet, het officiële opleidingsinstituut van New York City Ballet, beide opgezet door grootmeester George Balanchine (1904-1983).

Een tiental dansstudenten passeert de revue, in leeftijd variërend van 6 tot 16 jaar, al begint de eerste selectie zelfs al eerder. Ieder jaar gaan de docenten verschillende auditielocaties in en om New York af, waarbij gekeken wordt hoe ver de kinderen van 4, 5, 6 jaar al hun benen in hun nek kunnen leggen. Want zelfs op die leeftijd kan er al een hoop afgeleid worden uit de flexibiliteit van de ledematen en de stand van de voeten.

De eerste drie afleveringen worden we een beetje wegwijs gemaakt op de school, en met de Balanchine-techniek (er zitten zelfs nog een paar oudgedienden op de school die destijds nog les van Balanchine hebben gehad). ‘Bij Balanchine bevat iedere beweging kleine vonkjes van energie’, aldus een student. Je kan ook niet anders dan onder de indruk zijn van de discipline van de jonge dansers, die, naast hun balletopleiding, ook nog gewoon naar school moeten. Voor sommige is ballet zelfs slechts een van hun buitenschoolse activiteiten, naast boksen, zwemmen en softbal. De serie zit ook vol mooie, kleine details, zoals de wat oudere pupillen die, terwijl ze online schoollessen volgen of skypen met het thuisfront, ook hun eigen spitzen aan het repareren zijn. De studentes op het hoogste niveau gaan vaak door drie paar spitzen per week heen, a 49 euro per paar; een kostenpost die niet bij iedereen in het budget zit.

Een belangrijke rode draad is de aanloop naar The Nutcracker, de kerstkaskraker waarmee het New York City Ballet elk jaar feestelijk afsluit en waarin elk jaar ruim honderd jonge dansstudenten mee mogen dansen (en dan nog is er niet genoeg plek voor iedereen).

Het is goed om een balletschool eens van een andere, positieve, kant te zien. De docenten zijn bevlogen, de pupillen nuchter. Ze staren zich niet blind op de successen van anderen en onderkennen hun eigen zwakkere punten. Tijdens de introductie wordt de nieuwe studenten door het hoofd van de school – en van NYCB – Jonathan Stafford, op het hart gedrukt goed met elkaar om te gaan. ‘Dit zijn je vrienden, je familie.’ Onaardig doen, mensen buitensluiten of expres pijn doen is onaanvaardbaar.

In plaats van moordende concurrentie zijn dansers blij met het succes van hun medeklasgenootjes, bijvoorbeeld wanneer ze een schaarse stageplek bij NYCB weten te bemachtigen. Tijdens Halloween laat iedereen, ook de docenten, zich van hun meest zotte kant zien. En zelfs bij een van de meest gedenkwaardige momenten in de carrière van een jonge ballerina, het aanpassen van hun eerste paar spitzen, worden de verwachtingen – tussen de Kodak-momentjes door - iets getemperd. De pijn die het dansen op spitzen met zich meebrengt varieert van ‘laag’ tot ‘gemiddeld’, waarschuwt het personeel.

Het is prachtig om de dansers en docenten in actie te zien. De discipline, de passie voor het vak. En toch…

Ik ben ongetwijfeld beïnvloed door alle grimmige, vijandige balletverbeeldingen in de populaire cultuur. Toch mis ik in On Pointe een beetje de scherpe randjes. Toevallig krijgen alle kindjes die in de serie worden gevolgd een felbegeerde kinderrol bij New York City Ballet – eentje wordt zelfs gecast in de rol van de jonge Marie, de hoofdrol binnen de kinderrollen. Een oudere jongen die bang is dat hij te traag is, krijgt te horen dat hij toch mag doorstromen naar het volgende niveau. Wellicht biedt de tweede helft van het seizoen straks wat meer tegenwicht, de tegenvallers en teleurstellingen die gewoon bij het leven horen, maar vooralsnog gaat het alle hoofdpersonages voor de wind.

Terwijl Tiny Pretty Things duidelijk maakte dat het een wonder is wanneer je kind niet totaal verknipt en met een handvol seksueel overdraagbare aandoeningen van school komt, schotelt On Pointe ons een Disney-sprookje voor.