My Brilliant Friend S03E01-02: sterke symboliek; ontroerende verhaallijnen

Foto credits: Eduardo Castaldo / HBO

Ondanks het feit dat het boek van Elena (Margherita Mazzucco) een succes is, blijft ze ook in het derde seizoen erkenning zoeken bij de Napolitanen met wie ze opgroeide. Dat is een menselijke onhebbelijkheid: gewaardeerd willen worden door diegenen die eigenlijk geen rol van betekenis meer spelen in je leven. En in het geval van Elena is dat ook nog eens problematisch: haar boek wordt door een krant aangemerkt als ‘vulgair’: er zitten seksscènes in, dus zien sommige Italianen haar als een ‘hoer’. In andere kringen wordt ze evenwel gezien als een literaire ster in wording.

Hoewel vrouwen niet tot dezelfde hoogten kunnen en mogen stijgen in Italië. Van Elena wordt ook na haar succes verwacht dat ze de kinderen van Pietro (Matteo Cecchi) baart terwijl hij carrière maakt. Haar verloofde drukt haar wel op het hart dat ‘beide’ zaken kunnen: schrijven en zorgdragen voor de toekomstige kinderen. Die gedachte benauwt Elena wel, die eigenlijk niet eens zeker weet of ze de rest van haar leven wel wil delen met de goedmoedige maar weinig spannende professor. Tijdens een uitstapje naar Milaan valt haar oog weer op Franco (Bruno Orlando), met wie ze een relatie had tijdens haar studietijd in Pisa.

Het gras is altijd groener bij de buren. En zelfs als je je arme wijk succesvol hebt weten te ontvluchten en een academicus bent geworden, dan blijft je verleden je nog achtervolgen. Zo zien we in de tweede aflevering dat Elena het toch niet kan laten om Lila (Gaia Girace) hulp te bieden. Haar vriendin werkt tegenwoordig in een worstenfabriek in Napels, en dat blijkt geen fijne werkplek. Toch lijkt een ongelukkig leven Lila’s lot te zijn; alsof ze zelf geen invloed heeft op de loop van haar leven. Dat geldt bij Elena ook min of meer.

Predestinatie, een term uit het katholicisme die betekent dat je lot al van tevoren vaststaat, is dan ook een groot thema in My Brilliant Friend. Hoeveel Elena ook studeert en hoeveel Lila ook zwoegt, ze blijven vrouwen, voor wie in het leven een bepaalde rol is weggelegd. Maar de makers spelen ook in symbolisch opzicht met religie. Zo zien we in de eerste aflevering hoe Elena een baby wiegt, als een Madonna met kind, in het land waar vrouwen op een voetstuk worden geplaatst zolang ze geen boeken schrijven over hun ontluikende seksualiteit en netjes hun zuigelingen elke twee uur voeden.

Het lijkt er dan ook op dat Elena en Lila die erkenning waar ze naar smachten misschien wel nooit zullen krijgen. Dat is de bitterzoete boodschap in het Italiaanse televisiedrama dat zich nu afspeelt in 1968: een onstuimig jaar met studentenprotesten, clashes tussen communisten en fascisten, en de gruwelijkheden van de Vietnamoorlog die langzaam worden geopenbaard. Het blijft fascinerend hoe Elena Ferrante – op wier boeken de reeks is gebaseerd – de hele geschiedenis van Italië weet op te hangen aan twee vriendinnen: een vriendin die vooruitgaat door te studeren en een vriendin die stilstaat. Hoewel stilstand en vooruitgang soms nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn.