Crack: Cocaine, Corruption & Conspiracy: solide beschouwing Amerikaanse drugsepidemie

Crack. In de jaren 80 kreeg de populaire drug de schuld van alle problematiek die in de Amerikaanse maatschappij etterde. De drugsepidemie werd aangewakkerd door een grootschalige mediahetze en ambitieuze politici die de verarmde binnenstedelijke bevolkingsgroepen op een eenvoudige wijze konden afschilderen als het schuim van de samenleving.

De documentaire Crack: Cocaine, Corruption & Conspiracy van regisseur Stanley Nelson (Freedom Riders) toont een sociaalbewust kader van het probleem, om uit te lichten hoe cocaïne van een elitaire drug voor rijke zakenlieden een product werd dat door de gemiddelde huisvrouw op de straathoek kon worden gekocht, en de vernietigende uitwerking op zijn gebruikers.

Hoe kwam de drug nu op straat? De cocaïne kwam grotendeels uit Nicaragua waar de Amerikaanse overheid de contra’s (guerrillamilitairen) steunde tegen het Sandinistische regime. Tussen 1982 en 1984 kwam er meer dan 63 ton aan cocaïne binnen, met als gevolg dat de prijs daalde en meer mensen toegang kregen tot de drug – wat werd versterkt door de economische agenda van president Ronald Reagan, die de lagere sociaal-economische klasse vrijwel rechteloos had gemaakt, met werkloosheidscijfers die ijzingwekkende hoogtes bereikten.

Het verhaal wordt belicht met archiefmateriaal en nieuwsbeelden – die vaak samenvallen met het huidige sociaal-politieke klimaat, van bijvoorbeeld het moment dat Reagan zegt dat hij ‘Amerika weer groots wil maken’ bij de Republikeinse Nationale Conventie van 1980, en de agenten die verwijzen naar de ‘blauwe muur van stilte’ om elkaar te beschermen, tot getuigenissen van voormalige dealers en gebruikers, en analyses van een neurowetenschapper, journalisten, activisten en cultuurhistorici. Het biedt verschillende perspectieven om de aantrekkingskracht en de vernietigende werking van de drug te benadrukken.

Om het drugsprobleem te bestrijden nam Reagan een zeer harde drugswet aan – na de grootschalige overheidscampagne ‘zeg nee tegen drugs’, die de oorzaak van het probleem niet aanpakte – en de lijn werd voortgezet door de drie opeenvolgende presidentiële besturen, waar drugsgebruikers werden gedemoniseerd over de drugs zelf, de gevangenispopulatie explodeerde, en de verslaving niet middels gezondheidszorg werd aangepakt maar via draconische straffen.

De documentaire is het sterkst wanneer deze de impact van de verslavende drug in context plaatst, in het bijzonder de impact op de zwarte gemeenschap, en hoe het in de media en popcultuur werd geportretteerd. Toch had Nelson nog dieper op het onderwerp in kunnen gaan, vooral gelet op de drugsdealers die een belangrijke rol speelden in de epidemie. 

Crack: Cocaine, Corruption & Conspiracy toont in de kern het Amerikaanse politieke theater en hoe het systeem de burgers dient te beschermen, maar vaak tekort schiet. Het is een degelijke documentaire over de Amerikaanse crackepidemie.