Column: Drag Race

Foto credit: Mark Engelen

Mijn zoontje en een vriendje kwamen op een dag binnenlopen toen ik net de ontknoping van een aflevering van het twaalfde seizoen van RuPaul’s Drag Race (te zien bij Netflix) aan het kijken was: het was de ‘lipsync for their lives’, waarin de twee slechtst presterende queens zo goed mogelijk een lied moeten playbacken. Het vriendje snapte de allure niet. 'Dat zijn toch alleen maar vrouwen die zo mooi mogelijk zijn.' Toen ik hem vertelde dat dit drag queens waren, mannelijke performers die zichzelf transformeren tot hun vrouwelijke alter ego’s, was hij toch meer onder de indruk.

Die eerste aanname, een realityshow waar mensen zo mooi mogelijk voor de dag moeten komen, had ik zelf eerst ook. Op papier leek het ergens ook wel op America’s Next Top Model: een wedstrijd waarin kandidaten strijden om de titel van superster. Maar in de werkelijkheid verschillen beide shows als dag en nacht. ANTM gaat toch vooral over de buitenkant: over mooie foto’s en markante loopjes. Achter de schermen is een beetje persoonlijkheid natuurlijk wel mooi meegenomen, maar tijdens de shoots en de catwalks gaat het er toch vooral om dat je je makkelijk kunt plooien naar de wensen van de opdrachtgever.

Bij RPDR gaat het juist om het complete plaatje, om de zoektocht naar een kandidaat met Charisma, Uniqueness, Nerve en Talent. De queens moeten niet alleen op de catwalk goed voor de dag komen (waarbij ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun kleding en hun make-up), ze moeten ook kunnen naaien, playbacken en improviseren, bijvoorbeeld in de befaamde en beruchte Snatch Game, waarin de queens verkleed als beroemdheden snedigheden moeten uitwisselen met presentator RuPaul (Tatianna – seizoen 2 – als Britney, Jinkx Monsoon – seizoen 5 – als Little Edie uit Grey Gardens en Bianca del Rio – seizoen 6  – als Judge Judy zijn onbetwiste uitschieters).

RuPaul’s Drag Race raakt dus niet alleen aan America’s Next Top Model, maar ook aan Project Runway en America’s Got Talent. Dat werd gekoppeld aan fel gekissebis, schrijnende ontboezemingen en hartverwarmende steunbetuigingen achter de schermen, en ik was verkocht.

De drag scene bestond natuurlijk al veel langer (voor meer over de ontstaansgeschiedenis van drag, zoek dan de documentaire Paris is Burning eens op), RuPaul’s Drag Race bracht het uit de underground in de openlucht. Wat in 2009 begon als niche is nu inmiddels mainstream, met al een aantal spin-off series in onder andere Canada, Groot-Brittannië, Thailand en nu ook Nederland. De populariteit vind ik zelf niet heel verwonderlijk. Hoe specifiek drag zelf ook is, de opbeurende boodschap waarmee RuPaul elke week de aflevering afsluit is universeel: ‘If you can’t love yourself, how in the hell you gonna love somebody else?’

Natuurlijk blijven er verbeterpuntjes. Zo houdt Drag Race nog steeds vast aan een redelijk conventioneel en rigide beeld van hoe en wat een drag queen moet zijn. Want mag een transgender vrouw, na transitie, nog meedoen? Of een drag king? (een vrouwelijke performer die zichzelf tot man transformeert). Als het aan RuPaul ligt niet. Ook geeft de serie een wel heel gepolijst beeld van de drag scene. Voor een drag race competitie met echte rafelrandjes – en gorigheid – moet je online op zoek naar Dragula. Waar een kandidaat zonder blikken of blozen met een kalffoetus als accessoire de catwalk op kan lopen en waar de twee slechtst presterende kandidaten in plaats van een lipsync de meest gruwelijke, Fear Factor-achtige, opdrachten moeten uitvoeren. (Wie kan er bijvoorbeeld in één minuut de meeste dollarbiljetten op hun eigen lichaam nieten?) Presentatieduo de Boulet Brothers is niet voor niets op zoek naar ’s werelds nieuwste ‘Drag Supermonster’. De Boulets zijn ook ruimdenkender wat betreft kandidaten. Zo deed in het derde seizoen de als vrouw geboren ‘post-binaire drag socialist’ Hollow Eve mee, en drag king Cider Lane.

Kalffoetussen zullen we in Drag Race Holland – dat op 18 september bij Videoland van start gaat – waarschijnlijk niet gaan tegenkomen. Maar in de line-up staan al wel wat kandidaten die benieuwd maken naar meer, zoals de androgyne Chelsea Boy en Madame Madness, een drag queen met baard (en borsthaar), te zien op de bovenstaande foto's.

Gentlemen, start your engines, and may the best woman win!