Agents of Chaos S01E01: ontluisterende conclusies

Foto credits: HBO

Documentairemaker Alex Gibney is in de ban van Poetins Rusland. Afgelopen voorjaar ging Citizen K in première, waarin de Oscarwinnaar zijn focus verlegt naar de oligarchen die in de jaren 90 na de val van de Sovjet-Unie puissant rijk werden met de verkoop van olie. Tegelijkertijd toont hij in de documentaire de opmars van Vladimir Poetin die gaandeweg een ferme grip krijgt op de miljardairs. De film verwijst indirect, en dat is geen toeval, naar Donald Trump. Onder meer omdat het gerucht rondzingt dat de Amerikaanse president gechanteerd wordt door de Russen. In Agents of Chaos onderzoekt Gibney de rol van Rusland tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016.

Het tweeluik opent met beelden van een zogeheten trollfabriek in Sint-Petersburg, waar honderden Russen zich achter computers mengen op sociale media. Ze verspreiden nepnieuws en verschuilen zich achter nepaccounts. Een Russische onderzoeksjournalist die undercover ging bij deze omineuze organisatie omschrijft de manipulatieve legbatterij als een ‘Disneyland voor de onderzoeksjournalistiek’. De fabriek blijkt een welkome bron van onwerkelijkheden die daarnaast op nogal amateuristische wijze wordt gerund. Wat volgt is een nauwgezet verhaal waarin Gibney vakkundig allerlei dubieuze partijen met elkaar verbindt. Met ontluisterende conclusies tot gevolg.

Het is 2020 en Gibney hoopt net als veel Amerikanen dat Trump in november de strijd tegen Joe Biden zal verliezen. De bijzonder productieve Amerikaan – hij werkt altijd aan meerdere films tegelijk – heeft zodoende nóg een film klaarliggen die ook dit jaar zal worden uitgebracht, getiteld Totally Under Control. Het is een documentaire over de schrikbarende wijze waarop het Witte Huis er niet in slaagt om de coronapandemie in te dammen. Het is naar verluidt een imposante aanklacht tegen Trump. De commander-in-chief is wat dat betreft Gibneys onuitputtelijke bron van onwerkelijkheden; zijn Disneyland.