Wasp Network: bij vlagen onderhoudend maar ook verwarrend

Het op een waargebeurd verhaal gebaseerde Wasp Network speelt zich af in de jaren 90, toen Cubaanse spionnen infiltreerden in organisaties die in het Amerikaanse Florida waren opgezet door hun uit Cuba gevluchte landgenoten. Deze organisaties probeerden via onschuldige en gruwelijke methoden – waaronder aanslagen in het toeristische kwartier van Havana - het Cuba van Fidel Castro te beschadigen, in de hoop dat het regime zou vallen. Maar de Cubaanse infiltranten waren daarentegen een stuk succesvoller en wisten veel aanslagen te verijdelen. Totdat ze in 1998 werden gearresteerd door de FBI. Van de tien man zwegen er vijf, die de geuzennaam de ‘Miami Five’ of de 'Cuban Five’ kregen – zij kregen lange celstraffen en werden pas enkele jaren geleden vrijgelaten.

Filmmaker Olivier Assayas belicht deze passage uit de Cubaans-Amerikaanse geschiedenis in Wasp Network. De titel verwijst naar het zogeheten wespennetwerk wat door de Cubanen in Florida werd gevestigd en klinkt ietwat ongelukkig: WASP staat in de Verenigde Staten ook voor White Anglo-Saxon Protestant, min of meer een synoniem voor de witte, vrouwelijke republikein. Het is niettemin niet de eerste keer dat Assayas zich in dit vaarwater begeeft: hij maakte met een van de hoofdrolspelers (Édgar Ramirez speelt in Wasp Network infiltrant René Gonzalez) in 2010 al de zinderende thriller Carlos, over de roemruchte Venezolaanse terrorist uit de jaren 70.

Naast Ramirez geven in Wasp Network Penelope Cruz (als Gonzalez’ vrouw), Wagner Moura (Gonzalez’ collega), Gael García Bernal (Gonzalez’ baas) en Ana de Armas acte de présence. De crème de la crème van de Spaanstalige acteerwereld is derhalve aanwezig voor Assayas’ nieuwste. Hoewel dit geen garantie voor succes blijkt. Dat ligt vooral aan de chaotische en verwarrende vertelvorm: de cineast wil in ruim twee uur tijd – en dat had beknopter gekund – alle details van toen verwerken. Via archiefbeelden en vooral via (te) veel restaurantgesprekken. De film raakt hierdoor al snel uit evenwicht. Oftewel, waar hij bij Carlos in slaagde, lukt in Wasp Network niet.

Hoewel de film bij vlagen zeer onderhoudend is. Zoals wanneer een Cubaanse overloper eenmaal in de Verenigde Staten gearriveerd wordt getrakteerd op het lokale dieet: een hamburger met cola. En de keuze om een gesprek met wijlen Fidel Castro te implementeren aan het einde van de film heeft eveneens een treffend effect. Castro snijdt hierin een saillant onderwerp aan: waarom werden de Cubaanse spionnen zo zwaar gestraft? De Verenigde Staten is immers de grootste spion ter wereld. Is het die hypocrisie die Assayas onder de aandacht probeert te brengen? Dat wordt nooit helemaal duidelijk in Wasp Network.