Vrouwen op tv: niet perfect, wel geweldig

Sorry American Gods. Je mag vorig jaar in ons top 140-lijstje wel op nummer 1 zijn geëindigd, maar de echte winnaars van 2017 waren toch de vrouwen op tv. In tegenstelling tot speelfilm gaf tv optimaal de ruimte aan complexe, genuanceerde vrouwelijke personages. En nee, dan hebben we het niet over het toondove Spike Lee-vehikel She’s Gotta Have It , dat door moest gaan voor het toppunt van ‘female empowerment’, maar ondertussen een ontploffende vrouwelijke botoxbil hi-la-risch vond. Niet voor niets eindigde Big Little Lies – waarin een indrukwekkende vrouwencast een vermakelijk reisromannetje verhief tot een van de hoogtepunten van het jaar – op nummer 2.

En laten we eerlijk zijn, eigenlijk zijn de vrouwelijke karakters in de door mannen gedomineerde werelden van The Deuce (nr. 8) en Game of Thrones (nr. 10) ook een stuk interessanter. Geef mij maar één Maggie Gyllenhaal in plaats van twee keer James Franco of een vastberaden Arya in plaats van een altijd zorgelijk kijkende Jon Snow. Ook American Gods maakte van het karakter van Laura Moon (Emily Browning), in het boek een veredeld plotmechanisme, toch net iets meer. Zelfs al doorstaat de serie daarmee nog lang niet de Bechdel Test (een scéne waarin twee vrouwelijke karakters samen over iets anders praten dan een man).

Tv bracht ons in 2017 gecompliceerde, imperfecte vrouwen, levend in gecompliceerde, imperfecte werelden. Van de dystopische toekomst in The Handmaid’s Tale (nr. 3), tot een deprimerend nog niet zo lang geleden in Alias Grace , van een blik in de wonderlijke wereld van het jaren ’80 vrouwen worstelen ( GLOW ) tot een kijkje in de keuken van de stand-up comedy van eind jaren ’50 ( The Marvelous Mrs. Maisel ). Van een bezoekje aan een vrouwengevangenis in Orange is the New Black tot een audiëntie in het Britse Koninklijk Huis in The Crown (handen omhoog wie Prins Philip een eikel vindt, zelfs al lijkt hij op Matt Smith!).

Maar de tv kwam ook dichter bij huis. Lena Dunham had met Girls al vanaf het begin een octrooi op de dagelijkse worstelingen van jongedames die niet perfect en zeker niet altijd sympathiek hoefden te zijn. Maar het laatste seizoen werden Dunham en co qua intensiteit en oprechtheid ingehaald door andere series, zoals Fleabag (nr. 5) van en met Phoebe Waller-Bridge, een zowel hilarisch als schrijnend portret van zelfdestructie. Bij Insecure zit de onzekerheid zelfs al letterlijk in de titel. Hoofdpersoon Issa (Issa Rae), die in het eerste seizoen niet kon wachten tot haar trouwe, maar verder weinig spannende vriendje van haar bank verdween, heeft spijt nu hij echt weg is. Maar mist ze hem of gewoon iemand?

Het meest gestileerd, maar niet minder scherp, is Crazy Ex-Girlfriend , over titelpersonage Rebecca Bunch (Rachel Bloom), die, gehersenspoeld door alle romantische komedies, er vol van overtuigd is dat grote liefde Josh (Vincent Rodriguez III) het antwoord is op al haar problemen. Showrunners Bloom en Aline Brosh McKenna laten er geen twijfel over bestaan. Rebecca is geweldig, maar ook ziek.  

Een aantal van de series gingen over de uitdagingen van en de complexe gevoelens over het moederschap. Alleen Midge Maisel (Rachel Brosnahan) vergeet liever dat ze kinderen heeft – iets wat haar het grootste gedeelte van het seizoen overigens ook bijzonder goed lukt. Wie had bijvoorbeeld ooit gedacht dat Chuck Lorre, de man achter Two and a Half Men, met Mom een goede en bij vlagen zelfs aangrijpende sitcom over twee ex-verslaafde moeders (Allison Janney en Anna Faris) kon maken? Het meest schrijnende inkijkje kwam in 2017 van de hand van Frankie Shaw met SMILF (in Nederland helaas – nog - niet te zien), over een alleenstaande jonge moeder (Shaw zelf) die op zoek is naar een beter leven voor haar en haar kind. De scéne waarin ze masturbeert terwijl ze op haar computer kijkt naar de Instagram-foto’s van het nieuwe vriendinnetje van haar ex-vriend is een van de meest rauwe en complexe tv-momenten van het afgelopen jaar.   

Natuurlijk mag Better Things van en met Pamela Adlon in dit lijstje niet ontbreken. Een chaotisch maar warm komediedrama geïnspireerd op haar eigen leven als alleenstaande moeder van drie dochters. Ook het tweede seizoen is een balanceeract tussen werk, ondankbare pubers, nieuwe liefdes, en de zorgen om haar kwakkelende moeder (Celia Imrie). Hoewel er verschillende romantische partners de revue passeren, eindigt Sam het seizoen even zonder mannen. Gewoon, vrouwen onder elkaar.

Het belang (en überhaupt de aanwezigheid van) vrouwelijke vriendschappen is een van de andere cruciale elementen die deze series zo sterk maken, en iets waar een serie als Stranger Things het afgelopen seizoen opnieuw over struikelde. Was in seizoen 1 de vriendschap tussen Barb en Nancy al zo onbelangrijk dat zelfs Nancy haar beste vriendin niet meteen miste toen ze verdween, in seizoen twee wordt de stoere Max meteen opgevoerd als rivale voor Eleven. Want twee meisjes in één jongensgroep, dat kan natuurlijk écht niet!

Bijna alle vrouwen vinden steun bij elkaar. Big Little Lies draait om een moederclub, Midge Maisel heeft Susie (Alex Borstein), Issa heeft Molly (Yvonne Orji), de ‘gekke ex’ heeft een hele posse. Zelfs Koningin Elizabeth (Claire Foy) vindt, tussen het kibbelen met zus Margaret (Vanessa Kirby) door, even een verwante geest in Jackie Kennedy.

Anne with an e is daarbij misschien nog wel de grootste verrassing. Gebaseerd op het wereldberoemde jeugdboek Anne of Green Gables, over een dunne, roodharige babbelkous met sproeten (Amybeth McNulty) wordt in de handen van Moira Walley-Beckett (Flesh and Bone, Breaking Bad) een hartverwarmend drama met een scherp randje. Toch verliezen de makers nooit de kern het boek uit het oog: de stroeve, maar warme relatie tussen Anne en haar adoptieouders, broer Matthew (R.H. Thomson) en vooral zus Marilla (Geraldine James). Maar mis ook de dagelijkse theekransjes tussen Marilla en beste vriendin Rachel niet, met wie Marilla vaak van mening wisselt, maar het altijd weer goedmaakt. Zo is Rachel geschokt wanneer ze hoort dat Marilla bij de Naaiclub voor Progressieve Dames op de thee is geweest (de serie speelt zich af aan het eind van de negentiende eeuw). ‘Straks vertel je me nog dat jullie naakt hebben staan dansen voor het stadhuis.’ Marilla’s antwoord: ‘Onze tijd was op.’

Nu is natuurlijk de vraag voor 2018: kunnen de vrouwen deze voorsprong behouden?