Vera S11: fijne moordmysteries voelen soms formulematig

De reeks, met Brenda Blethyn weer als stralend middelpunt, vertoont veel overeenkomsten met Baantjer, inclusief het morsige hoedje.

Met formules is helemaal niets mis, zolang ze maar goed worden uitgevoerd. De RTL-serie Baantjer bleef twaalf jaar lang populair omdat de fans precies wisten wat ze kregen. Elke aflevering bevatte één of twee bekende namen; Piet Römer leverde een handvol kwinkslagen. En de dader was vrijwel altijd dat ene bijpersonage dat niet van belang leek maar toch nét te lang in beeld verscheen.

ITV-hit Vera vertoont opvallend veel overeenkomsten met Baantjer. Beide series zijn gebaseerd op een succesvolle boekenreeks (in het geval van Vera op de romans van schrijfster Ann Cleeves). Beide hoofdrolspelers begonnen met de rol toen ze begin zestig waren en hun sporen in theater en film al ruimschoots hadden verdiend.

Beide acteurs weten met opvallend weinig middelen (een blik, een grimas, een terloopse beweging) hun personages opvallend veel kleur te geven. En alle twee hadden zij een morsig hoedje op, terwijl zij doorlopend nét die kleine details of connecties ontwaarden die de rest van het team volledig over het hoofd had gezien. (De jas lijkt Vera Stanhope trouwens te hebben geleend van een andere illustere voorganger, detective Columbo!) Opvallende twists worden steevast begeleid door duistere tonen in crescendo - vaak ook als opmaat naar een commercial break.

In beide gevallen is de formule sterk en geruststellend. Kijkers kunnen lekker mee raden wie de dader is en krijgen tijdens hun whodunnit precies de hoeveelheid spanning en ontlading die ze verwachten. De afleveringen van Vera zijn overigens anderhalf uur en derhalve zitten de mysteries nét iets ingewikkelder in elkaar dan bij Baantjer, die zijn daders doorgaans binnen het uur wist te ontmaskeren. Het is ook geen enkel probleem om in te stappen na de vorige tien seizoenen gemist te hebben; iedereen zal de conventies van het universum van Vera binnen een paar minuten volledig hebben doorgrond.

De cast is overigens dik in orde, al leren we netto vrij weinig over de overige teamleden van de fictieve Northumberland & City Police. Zij zijn vooral druk met het controleren van alibi's en achtergronden, opdat Vera de puzzelstukjes bij elkaar kan smeden. En als ze al enig reliëf krijgen, dan zijn de obstakels binnen één aflevering opgelost. In de aftrap van seizoen 11 bekent DS Aiden Healy (Kenny Doughty) dat hij ruzie met zijn vrouw heeft. Het inrekenen van de moordenaar(s) wordt gelukkig gevolgd door de bekentenis van Healy dat ze inmiddels hun problemen hebben uitgepraat. De makers willen de kijkers vooral niet opzadelen met teveel losse eindjes of ongerustheid over hun vertrouwde helden.

Vera S11, vanaf vrijdag 11 augustus 2023 op VRT 1 en tevens in zijn geheel op NPO Plus