Turning Point S01E01: intrigerende en onheilspellende docureeks

De terreuraanslagen op 11 september 2001 zijn het kantelpunt waarnaar de vijfdelige documentairereeks Turning Point in de titel onomwonden verwijst. Documentairemaker Brian Knappenberger, die eerder bij Netflix al de fascinerende documentaire over de media Nobody Speak: Trials of the Free Press maakte, probeert in navolging van de grote Amerikaanse chroniqueur Ken Burns een platgetreden maar beladen onderwerp – hoe Amerika vanuit de Koude Oorlog via de aanslagen op 11 september belandt in de War on Terrror – vanuit andere perspectieven te benaderen, zodat er misschien wel een nieuw of diepgaander beeld ontstaat van deze miserabele geschiedenis.

Maar de openingsaflevering begint bij het kantelpunt: met getuigen die vertellen hoe blauw de hemel was op de bewuste dag. Met opnames van luchtverkeersleiders die elkaar vertellen dat het bij de gekaapte vliegtuigen om ‘real-world’ scenario's gaat, waardoor de paniek bijna voelbaar wordt en de rillingen over je rug razen. Hierop schakelt Knappenberger naar het verleden, naar de oorlog die de Sovjets vochten in Afghanistan, tegen een leger bestaande uit moedjahedien-groepen die via Ronald Reagan werden gefinancierd door de CIA, want de Sovjet-Unie moest koste wat kost verslagen worden. Hier schetst Knappenberger, via getuigenissen van een oud-strijder, een CIA’er en een hoge pief van de Taliban hoe het allemaal begon.

Zo zien we bekende en minder bekende beelden van Osama Bin Laden en andere prominenten en toont Knappenberger de opkomst van de Taliban. Waardoor het lijkt alsof Turning Point afstevent – en dat blijkt ook zo, getuige de slotaflevering – op het volgende historische kantelpunt: het recente vertrek van de Amerikanen uit Afghanistan. Toen de CIA in 1989, nadat de Sovjets waren verslagen, uit Kaboel vertrok lieten de geheim agenten een ‘failed state’ achter. De Afghanen werden, zo kan je dat enigszins zien, aan hun lot overgelaten, net als nu het geval is. Misschien is dat wel het pijnlijkste aan het intrigerende Turning Point, hoe de geschiedenis zich in het Westen en Oosten herhaalt, en hoe inherent dat aan de mens is. Een schrikbarende gewaarwording.