Three Billboards Outside Ebbing, Missouri: een aangrijpende én grappige film

De Ierse toneel- en filmregisseur Martin McDonagh (In Bruges, Seven Psychopaths) reist graag door de Verenigde Staten. Liefst te midden van de Amerikanen, dus bij voorkeur in bussen en treinen in plaats van in auto’s. Uit de gesprekken die hij hoort en voert, haalt hij de inspiratie voor zijn scenario’s. McDonagh heeft soms aan één opgevangen zin genoeg om een heel karakter of verhaal aan op te hangen. De inspiratie voor zijn nieuwste film, met de gedenkwaardige titel Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, deed hij ook op tijdens een busrit door de VS – ‘Ik weet niet meer precies waar want het is al twintig jaar geleden, maar het was in een zuidelijke staat dus Georgia, Alabama of Mississippi. Niet Missouri in elk geval.’ De kiem voor zijn verhaal was dit keer geen opgevangen zin, maar iets dat hij vanuit de bus langs de snelweg zag. ‘Je hebt overal reclameborden langs de weg staan, soms heel grote, en die kan je ook als particulier huren voor je eigen posters natuurlijk. Iemand had zo’n billboard gehuurd om aandacht voor een onopgeloste moord te vragen. De pijn, woede en het verlies dat ik achter dat reclamebord voelde zitten, heb ik gecombineerd met de wens om eens een heel sterke vrouwenrol te schrijven. Het resultaat van die twee is Mildred.’

Mildred wordt gespeeld door de fantastische Frances McDormand, vooral bekend door haar rollen in de films van regisseur en echtgenoot Joel Coen, zoals haar Oscar-winnende vertolking van de vrouwelijke politieagent in de filmversie van Fargo. In Three Billboards Outside Ebbing, Missouri is ze formidabel als Mildred, een woedende, rouwende, gebroken en tegelijk ijzersterke vrouw. Haar dochter Angela is bijna een jaar geleden verkracht en vermoord. Er zijn geen aanwijzingen en geen getuigen en de lokale politiechef Willoughby (heel fijne rol van Woody Harrelson) heeft eigenlijk geen andere mogelijkheid meer dan te wachten tot de dader per ongeluk tegen de lamp loopt. Voor Mildred, een ongeveer vijftigjarige plattelandsvrouw die in het fictieve stadje Ebbing in een souvenirwinkel werkt en na de scheiding van haar man Charlie en de dood van Angela thuis achterbleef met tienerzoon Robbie, is dat domweg onacceptabel. Dus stapt ze op een dag in de hoofdstraat van Ebbing het reclamebureau in, dat recht tegenover het politiebureau zit, en vraagt wat het kost om de drie reclameborden te huren die in de weilanden bij de weg langs haar huis staan. Het zijn reusachtige borden die sinds 1986 al niet meer zijn beplakt. Mildred betaalt vijfduizend dollar voor een maand huur en kort daarop prijken er reusachtige, bloedrode posters op de drie borden. Agent Dixon, een dom, gewelddadig en racistisch moederskindje gespeeld door Sam Rockwell, rijdt toevallig voorbij als de borden nét zijn beplakt. Op de eerste staat ‘Verkracht terwijl ze vermoord werd’, op de tweede ‘En nog steeds geen arrestaties?’ De laatste: ‘Hoe zit dat, politiechef Willoughby?’ Dit alles in metershoge letters. Agent Dixon en het overgrote deel van Ebbing zien het meteen als een oorlogsverklaring aan de geliefde Willoughby. Mildred Hayes ziet het als een hoognodige provocatie om het onderzoek naar de moord op haar dochter niet te laten wegzakken. Maar doordat Willoughby niet alleen geliefd maar ook terminaal ziek is, wordt de onverzettelijke Mildred met haar drie billboards onmiddellijk de meest gehate persoon in Ebbing.

‘Mildred was voor mij vanaf het begin een volledig uitgewerkt karakter, ook omdat ik de rol expliciet voor Frances McDormand heb geschreven,’ vertelt Martin McDonagh. ‘Het script heeft acht jaar liggen wachten tot we allebei tijd hadden om de film te maken. Ik wist dus vanaf het begin precies wie Mildred was en hoe Frances en ik haar moesten neerzetten. Het schrijven van de film bestond verder alleen nog maar uit verzinnen hoe Ebbing op de actie van deze krachtige vrouw reageert. De film is niet ingewikkeld gestructureerd. Het verhaal bestaat uit de reacties van andere mensen op de billboards en hoe Mildred daar dan weer op reageert. Zo ontrolt het zich, als een soort sneeuwbaleffect.’ Die bal gaat al vrij snel hard rollen inderdaad en we leren de inwoners van het stadje goed kennen. De cynische maar in wezen heel erg sympathieke politiechef, die eigenlijk een prima band heeft met Mildred en het niet persoonlijk opvat, in tegenstelling tot alle anderen. En Dixon, die in al zijn botte en racistische vreselijkheid van McDonagh en acteur Sam Rockwell ook iets ontroerends heeft meegekregen. En Robbie, Mildred’s zoon die op school wordt uitgekotst en ook zonder die billboards al genoeg aan zijn dode zusje moest denken en de actie van zijn bikkelharde moeder dus ook niet waardeert. Doordat het stadje klein en zeer Amerikaans is en we vooral in de hoofdstraat zijn waar Mildred zich als een soort zwijgende en wrekende eenling tussen haar nieuwe vijanden begeeft, doet de hele setting nogal aan westerns denken, waarin die ingrediënten ook aanwezig zijn.

‘Dat effect begrijp ik, maar het is meer de verdienste van Frances McDormand, die een soort John Wayne-element in haar rol zag. Ze heeft hem echt als rolmodel gebruikt, ze loopt bewust zoals John Wayne in zijn films liep. Haar kleren, met die jeans en die vuurrode zakdoek, hebben ook iets cowboy-achtigs. Toen componist Carter Burwell hierdoor ook al geïnspireerd raakte en een soundtrack heeft gecomponeerd met muzikale elementen die aan de muziek in Sergio Leone’s spaghettiwesterns doen denken, heb ik me erbij neergelegd dat de film een beetje als een western is geworden. De stijl past perfect, maar was mijn idee eigenlijk niet.’ Sowieso blijkt Martin McDonagh een losse manier van regisseren te hebben – ‘het is vooral een kwestie van een goed script en goede acteurs, ik laat ze vervolgens hun gang gaan en geef niet veel aanwijzingen’ – en daardoor is Three Billboards Outside Ebbing, Missouri een echte acteursfilm geworden waarin vooral McDormand, Rockwell en Harrelson volledig losgaan. De dialogen zijn scherp, vaak hilarisch en soms hartverscheurend droef en het is een groot genot om die steengoede acteurs met dit simpele maar heel rijke script aan de gang te zien. Aan het eind gloort er hoop, op een volstrekt verrassende en totaal andere manier dan je verwacht had. En Mildred blijft je bij, want zulke onverzettelijke en dappere vrouwen zien we te weinig in de bioscoop. En grappige, want Three Billboards Outside Ebbing, Missouri is behalve een mooi en spannend drama ook een film om hardop om te lachen. De film zou best eens Frances McDormand’s tweede Oscar kunnen opleveren, in maart. Dat zou verdiend zijn.