Alles over series, tv en film. Vanaf de redactie van de VARAgids.

The Walking Dead S7: waarom we van zombies houden

  •  
24-10-2016
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
63 keer bekeken
  •  
walking
De Amerikaanse psycholoog Travis Langley schreef een boek over de psychologie achter zombieserie The Walking Dead en verklaart de aantrekkingskracht van het genre.
 
Zombies zijn geen nieuw fenomeen in Hollywood. De film White Zombie uit 1932 wordt gezien als de eerste in zijn soort, alhoewel Night of the Living Dead uit 1968 de populariteit van zombies die de samenleving ten val brengen, echt inluidde. Zo’n ‘zombie-apocalyps’ staat ook centraal in The Walking Dead. Wat anders is aan het verhaal van comicbookschrijver Robert Kirkman, is dat het gebracht wordt in een televisieformat. Daarmee is het einde der tijden deze keer een langlopend verhaal met nog open einde, dat een kijkje geeft in het niet zo alledaagse dagelijkse leven gedurende een apocalyps.
Kirkmans show is daardoor al sinds de eerste aflevering uit 2010 voer voor sociologen, psychologen en antropologen die de menselijke staat in die omstandigheden grondig onderzoeken. Eén van hen is Travis Langley. De psychologiehoogleraar gebruikt al jaren populaire cultuur om zijn vak te doceren aan Henderson State University in de Amerikaanse staat Arkansas. De wetenschapper schreef boeken over de psychologie achter Star Wars, Batman en ook The Walking Dead. Langley ziet verschillende redenen voor het succes van de zombieserie. ‘Het raakt in de eerste plaats de existentiële psychologie. Hoe zouden wij ons gedragen als we moesten overleven? Welke rol nemen we dan in? Het is makkelijk om te denken dat je de held zal zijn, de Rick die het voortouw neemt. Maar de serie laat heel aannemelijk zien dat er ook sympathieke, dappere, goede mensen zijn die het toch laten afweten. Dat vraagt om zelfreflectie van de kijker, en als we één ding fascinerend vinden, is het wel ons eigen gedrag.’
Een andere verklaring voor de aantrekkingskracht van het einde der tijden is de notie van een nieuw begin, aldus de hoogleraar. ‘Het idee dat we het als wereld overnieuw mogen doen, met een stuk minder mensen en nog minder technologie, waardoor het leven misschien bruter is, maar ook overzichtelijk. Dat is waar veel mensen stiekem weleens naar verlangen. Als een soort uitweg in onze complexe, snel bewegende wereld.’
In het boek van Langley wordt een vergelijking gemaakt tussen de overlevenden van de zombie-apocalyps en die van de concentratiekampen in nazi-Duitsland. Ook Kirkman zag die paralellen toen hij het verhaal bedacht. ‘Ik heb heel veel research gedaan naar de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust, omdat dat het moderne equivalent is van het leven in een apocalyptische omgeving. Veel plaatsen in Europa waren platgebombardeerd, de mensen hadden zoveel gruwelijkheden meegemaakt. Ik wilde daar een gevoel bij krijgen, onderzoeken wat het met mensen doet als ze tot of zelfs over hun grenzen worden gedreven.’
Als het op looks aankomt, trekt de zombie in de klassieke monsterwereld aan het kortste eind. De vampier heeft sexappeal, de weerwolf is aaibaar maar een zombie heeft maar weinig reden om voor de spiegel te gaan staan. In The Walking Dead, waar naar goed horrorgebruik de term zombie niet wordt gebruikt en de overlevenden praten over ‘walkers’, zien ze er helemaal deplorabel uit. Vies, gorgelend, met een afgrijselijk gebit dat uit een toch al rottend hoofd steekt. En dat is nog op de momenten dat er geen stuk mensenvlees uit hun mond steekt. Het maakt het nog makkelijker voor de kijker om in hen alles te zien wat er mis is in de wereld, aldus Langley. ‘De walkers zijn onze onmenselijke evenbeelden. En daarmee al snel alles wat we als fout zien met ons soort.’
Ook Kirkman weet dat zijn walkers staan voor meer dan de simpele ondoden die we zien rondschuiven in The Walking Dead. ‘Iedereen denkt weleens aan het einde van de wereld zoals we ’m kennen, omdat er nu eenmaal bepaalde dreigingen zijn. Van sommige problemen zie je elementen terug in de serie. Bijvoorbeeld het gebrek aan natuurlijke bronnen of de huidige situatie in de wereld waarbij groepen mensen op de vlucht slaan op zoek naar een plek waar ze wél veilig zijn. Dat zijn voor veel mensen zorgwekkende, maar toch wat abstracte zaken met een onzichtbare vijand. De show maakt die tastbaar en dat werkt ontladend. Je weet bij ons tegen wie je vecht en een zombie kun je tenminste herkennen, aanvallen, en als het een beetje meezit uitschakelen.’
De extremen van een horrorshow voorspellen menselijk gedrag redelijk goed, denkt Carlton Cuse. De producent, scenarioschrijver en showrunner is de man achter hitshows als Lost en Bates Motel en werkt momenteel aan The Strain. Die laatste serie volgt grofweg het patroon van The Walking Dead, onder iets andere omstandigheden en met zombies die geen walkers heten, maar ‘strigoi’. ‘Zombies zetten ons een spiegel voor: wat doen we als we alles vastigheden uit ons leven kwijtraken en aangewezen zijn op onze instincten?’
De televisiemaker benadrukt dat hij ‘slechts’ entertainment maakt, maar toch hoopt Cuse dat hij met zijn shows thema’s aansnijdt die mensen aan het denken zet. ‘Wat ik bijvoorbeeld heel interessant vind om te tonen, is hoe eenvoudig totalitarisme ontstaat in een samenleving die in crisis verkeert. Hoe makkelijk er macht wordt gegeven aan degene die het probleem misschien kan oplossen. En hoe mensen vrijwel meteen bereid zijn hun vrijheden op te geven in ruil voor een gevoel van veiligheid. Wij gebruiken natuurlijk een snelkookpan om dat mechanisme neer te zetten, maar het haakt wel direct in op een discussie die nu speelt in de samenleving.’
Zijn fascinatie met de paralellen tussen het horrorgenre en het echte leven ten spijt, ziet Robert Kirkman ook een minder zware reden voor het succes van zijn groeiende televisie-imperium – naast The Walking Dead en spin-off Fear The Walking Dead lanceerde hij eerder dit jaar ook exorcismeserie Outcast. ‘Mensen hebben hun dagelijkse sores; ze zien allerlei vreselijke dingen op televisie, hebben een baas die ze niet mogen, een hypotheek die ze niet kunnen betalen en familieleden om zich zorgen over te maken. Dan is het heerlijk om de televisie aan te zetten, iemand een nare zombie van zich af te zien vechten en je te bedenken dat je daar in ieder geval niet mee hoeft te dealen.’
The walking dead, maandag 24 oktober, Fox, 22:00 uur
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief van de Lagarde!