The Spy S01E01: miniserie van maker Homeland

Voor veel Israëliërs is Eli Cohen een vaderlandse held en de belangrijkste spion uit de Israëlische geschiedenis. Sacha Baron Cohen vertolkt de Mossad-agent die in de jaren zestig op miraculeuze wijze wist te infiltreren in de hogere echelons van de Syrische overheid, en met zijn acties postuum een sleutelrol speelde in de Zesdaagse Oorlog. Want Eli Cohen werd in 1965 gearresteerd door de Syriërs, en publiekelijk geëxecuteerd. Maar door hem verkregen informatie was cruciaal voor de overwinning van de Israëliërs in 1967.

De opmaat naar Cohens ophanging markeert het startpunt van The Spy. In de openingsscène zien we hoe een rabbi halsoverkop door Syrische troepen in Damascus een dodencel wordt ingeleid, waar hij een van de laatste mensen is die Cohen zal spreken. De geheim agent is duidelijk gemarteld, gezien zijn bloederige vingers waarin de nagels ontbreken. Dan wordt er geschakeld naar een aantal jaren eerder, toen Cohen werd gerekruteerd. Na een intense opleiding – zo’n Rambo-achtige montage waarin alle facetten van het werk bij de Mossad nog even nadrukkelijk worden belicht – vertrekt hij naar Buenos Aires. Dat was destijds het epicentrum van Arabische expats; de plek waar hij zich zal voordoen als Syrische zakenman.

Cohen weet al snel een netwerk op te bouwen, en het vertrouwen te winnen van hooggeplaatste Syrische officials  - hij stond naar verluidt tot vrij kort voor zijn dood nog in contact met ministers en militaire leiders. De Cohen die hem vertolkt, die we vooral kennen van zijn komische werk , speelt de spion met een zekere combinatie van verbetenheid en charisma, waarmee je, vanuit Israëlische blik bezien, zou kunnen stellen dat hij de man eer aandoet. Wel markant is dat de voertaal Engels is, waarschijnlijk puur en alleen om een groter publiek te bereiken. Dus moet Cohens superieur, Dan Egan (Noah Emmerich uit The Americans) spreken met een opzichtig Hebreeuws accent, en dat stoort. (En de klinische, grauwe esthetiek zorgt daarnaast voor een algehele kille sfeer.)

Ook mag je je afvragen hoe bijvoorbeeld de Arabische wereld deze serie zal gaan percipiëren, omdat het verhaal vanuit Israëlisch perspectief wordt gebracht. En Cohen wordt zonder misconcepties gekatapulteerd tot patriot die streed voor zijn land. En aan patriottisme, ongeacht uit welk land, kleeft per definitie toch ook vaak iets dubieus.

De maker van The Spy is Gideon Raff, de man achter Homeland , de thriller die weer is gebaseerd op zijn Israëlische serie Prisoners of War. Beide titels werden destijds beschuldigd van het geven van een eenzijdig beeld van de Arabische wereld, en datzelfde lijkt bij The Spy nu ook het geval. Met Arabische personages die niets meer zijn dan karikaturen, archetypische bad guys (zoals in de tweede aflevering te zien is).

Niettemin is het levensverhaal van Eli Cohen opzienbarend, en leent het zich – getuige The Spy – zeer goed voor een spannende miniserie.