The Rider: mooi en treurig tegelijk

The Rider van de Chinees-Amerikaanse Chloé Zhao is mooi en treurig tegelijk. Hij gaat over cowboys, maar is anders dan elke cowboyfilm die je ooit zag. Centraal staat Brady Blackburn (Brady Jandreau), een jonge rodeorijder die tijdens een wedstrijd ernstig hersenletsel opliep. Bij een operatie is een metalen plaat in zijn hoofd gezet. Als we hem voor het eerst zien, haalt hij net met een tang de stevig vastgezette nietjes waarmee het verband is vastgezet uit zijn schedel. Cowboys zijn geen sissies en zij die rodeorijden zijn de taaisten – laat daar geen twijfel over bestaan.

In een volgende scène zien we Brady in huiselijke setting. Met zijn vader en zijn 15-jarige zus woont hij in een trailer. Zijn moeder is een paar jaar eerder overleden. Zijn zus Lilly is anders; als je er een etiket op zou moeten plakken, zou je haar misschien zwakbegaafd noemen. Ze praat een beetje hard en monotoon, maar tegelijkertijd klinkt het alsof ze alles zingt. Nee, ze wil de bh die haar vader kocht niet aan. Ze wil geen 15 zijn. Ze wilde liever altijd 14 blijven. Natuurlijk hoeft ze geen bh aan als ze niet wil, sust Brady. Hij is lief tegen haar. Eerlijk en lief.

Lily is ook in het echte leven zijn zus. En zijn vader Wayne (Tim Jandereau) is in het echte leven zijn vader. Brady was rodeorijder, maar heeft een ongeluk gehad. Toch is The Rider geen documentaire. Gelukkig, zou je bijna zeggen, want het is de vraag of je dan zo’n prachtig inkijkje in het emotionele leven van Brady zou krijgen. Hij speelt zichzelf, of misschien een tikje reflectievere versie van zichzelf, en dat doet hij ongelooflijk goed.

Het was puur toeval dat Chloé Zhao haar hoofdrolspeler ontmoette. Haar vorige film, Songs My ­Brothers Taught Me (2015), speelt zich af in het Pine Ridge Reservaat in Dakota. Toen ze er weer eens op bezoek was, ontmoette ze Brady, die paarden trainde op een ranch. Ze raakten aan de praat en hij vertelde dat hij eerder dat jaar, in april 2016, een ongeluk had gehad tijdens een rodeowedstrijd en misschien nooit meer zou mogen rijden. Zhao schreef er vervolgens een script over en in september en oktober datzelfde jaar werd de film gedraaid, met Brady in de hoofdrol.

Het mooie aan The Rider is dat de wereld die Zhao laat zien een door en door mannelijke is, maar dat ze er toch een vrouwelijke touch aan geeft. Brady is er niet de persoon naar om over zijn gevoelens te praten, en ook zijn vrienden kunnen dat niet. Maar in de manier waarop ze met elkaar omgaan, zit zoveel liefde en broederschap; hun stoere praat lijkt vooral een houding, een manier waarop ze zich staande houden. Dat heeft regisseur Zhao er prachtig uitgehaald – of misschien heeft ze het er juist ingestopt: die stoere cowboys met hun hart van goud.

Er zitten ontroerende scènes in The Rider. Die waarin Brady naar zijn vriend Lane gaat, die in een verzorgingstehuis zit. Ook hij was ooit een getalenteerd rodeorijder, en ook hij kreeg een ongeluk waar hij, net nog een tikje erger dan Brady, namelijk van top tot teen verlamd weer uitkwam. Goed gespeeld, denk je. Maar ook Lane blijkt in het echt een voormalige rodeorijder die verlamd is geraakt en tot een kasplantje is verworden.

Ook de scènes met zijn zus Lily zijn bijzonder, weer door het ‘naturelle’ ervan. Zijn zus heeft geen filter en is dan misschien geen gewoon meisje, maar dat maakt haar bijna een spiritueel wezen, want haar stem is, als ze echt zingt, bijna als die van een engel.

The Rider gaat in de kern over het proces van acceptatie: Brady zal nooit meer rodeo kunnen rijden, terwijl dat eigenlijk het enige is dat hij kan en wil. Het baantje dat hij in de supermarkt aanneemt is tijdelijk, ‘tot hij weer kan rijden’. Hij traint paarden en hij is er goed in. Alleen: ook daarvoor moet hij in het zadel. Hoe lang kan hij dat nog?
Cameraman Joshua Richards heeft de prairie met zijn wuivende gras, gouden gloed, blauwe lucht en eindeloze horizon prachtig in beeld gebracht.

The Rider is geen film die ergens naartoe gaat. Er is geen happy ending, ook geen unhappy ending trouwens. Het gaat over tradities die verdwijnen. De film lijkt in die zin het filmisch equivalent van ‘Coyotes’, de monumentale song van Don Edwards over die cowboy in South Texas, die op een ochtend plotseling verdween. ‘But that night, as the moon crossed the mountain, one more coyote was heard: hoo yip, hoo yip hoo (…)’