Spider-Man: No Way Home: zeer meta

Zelfs naar Marvel-maatstaven zijn de spinnenkrachten van Spider-Man alias Peter Parker een tikje onwaarschijnlijk. Een jongetje dat, gehuld in een raar pak, zichzelf aan spinnendraden van wolkenkrabber naar wolkenkrabber slingert; probeer dat maar eens serieus te nemen. De makers van Spider-Man: No Way Home nemen hun hoofdpersoon tegelijkertijd bloedserieus én totaal niet serieus. Ze beseffen dat je dit bespottelijke uitgangspunt alleen met humor te lijf moet gaan en dat doen ze; acteur Tom Holland voorop, die van Peter Parker een tobbend, twijfelend type maakt. De film die dat oplevert is anders van toon dan het opgeruimde vorige deel, Spider-Man: Far From Home , waarin Peter door Europa reisde en een grote liefde opvatte voor Michelle Jones, oftewel MJ, zeer sympathiek gespeeld door Zendaya. En het was nog wederzijds ook.

In deze film worden ze herenigd in New York maar is alles toch veranderd: de hele wereld weet nu dat Spider-Man en Peter Parker dezelfde persoon zijn en dus is het gedaan met de anonimiteit die zijn spinnenpak hem bood. De ‘oplossing’ die Peter verzint is om aan Dr. Strange - een aangenaam sarcastische rol van Benedict Cumberbatch - te vragen om zijn beheersing van magische spreuken in te zetten, zodat de hele wereld in één klap vergeet dat er een link is tussen Peter en Spider-Man. De hele wereld behalve zijn dierbaren. Dat met die spreuk gaat natuurlijk mis, waarbij we de hele film lang de gevolgen meemaken, maar het is vooral het waanzinnig egocentrische van Peter’s vraag - de hele planeet hersenspoelen om het leven van ene Peter Parker makkelijker te maken - dat hij onder ogen moet zien.

De rest van de film besteedt Peter, beseffend dat zijn verzoek inderdaad wat ver ging, aan het in het reine komen met zichzelf. Jezelf wegcijferen terwijl je het leven van anderen probeert te verbeteren, dat is de boodschap, ook als die anderen intens slechte monsters zijn die vanuit diverse parallelle universa naar het onze stappen, allemaal door voornoemde spreuk. Dat gegoochel met het metaversum zagen we ook al in de animatiefilm Spider-Man: Into the Spider-Verse. De pogingen van Peter het goede te doen worden zeer op de proef gesteld door de monsters, onder wie een aangenaam losgeslagen Willem Dafoe. De film wordt daarbij niet overdreven moralistisch; de boodschap wordt je niet storend ingepeperd.

In het laatste half uur van Spider-Man: No Way Home wordt de boodschap ook een beetje op een zijspoor gezet vanwege een erg leuke vondst die het script voor Spiderfans in petto heeft, en die hier absoluut onvermeld moet blijven maar erg goed en grappig wordt uitgewerkt. Meer meta dan dit wordt het metaversum niet. En helemaal op het eind vindt het script een uitweg uit alle ingewikkeldheid, met een finale die zowel alle voorgaande films op een bepaalde manier afsluit als een mogelijk nieuw begin is van komende films. Maar je vraagt je wel af waar die dan nog over zouden moeten gaan. Inventiviteit kun je regisseur Jon Watts, die deze en de vorige twee films maakte, in elk geval niet ontzeggen, dus wellicht komt dat goed als hij aan het roer blijft van de franchise.