Nostalgie-alert: North & South

 

Voordat Patrick Swayze in 1987 doorbrak als bad boy annex tienerhartenbreker Johnny in blockbuster Dirty Dancing (waarin hij zijn ‘Baby’ zinderend dicht tegen zich aantrok en ze dirty dansten dat de vonken ervanaf spatten) was hij in kleinere kring bekend als de – in ieder geval voor schrijfster dezes – minder aantrekkelijke Orry Main uit de serie North and South (1985). De langharige Orry Main (met slepend been) vormde samen met clean cut George Hazzard (vertolkt door James Read, sindsdien compleet van de radar verdwenen) de spil van dat Gone with the Wind -achtige epos, indertijd in Nederland uitgezonden door de AVRO.

North and South speelt zich af ten tijde van de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) en schetst de levens van twee welgestelde families, de Hazards en de Mains. Geografisch én ideologisch zijn de families verdeeld over de twee verschillende oorlogskampen; de Hazards komen uit het Yankie-Noorden en hebben hun fortuin verdiend in de staalindustrie, de Mains zijn zuidelijk-conservatief, wonen op het landgoed Mount Royal in South Carolina, runnen een katoenplantage en houden slaven. ‘De haat, de vooroordelen en de hebzucht, die het weefsel van Amerika verscheuren, dreigen ook de verbindingen te verbreken waardoor de twee families met elkaar verbonden zijn,’ aldus de achterflap van de boekentrilogie van John Jakes, waarop de serie (losjes) gebaseerd werd.

Laat ons iets meer vertellen over die, voortdurend onder druk staande verbindingen – want daar draait het allemaal om in soapy North and South. In de eerste aflevering zien we hoe Orry Main en George Hazzard elkaar ontmoeten – allebei op weg naar de beroemde militaire West Point-academie om daar cadet te worden. Het is de zomer van 1842 en vlak nadat Orry vanaf Mount Royal is vertrokken, ziet hij een span op hol geslagen paarden met een gekanteld rijtuig erachter. Een sleutelscène, want in het eenmaal tot stilstand gekomen rijtuig zit Miss Madeline Fabray (Lesley-Anne Down met haar zwoele oogopslag). Zowel voor Orry als Madeline is het liefde op het eerste gezicht. Na haar afgezet te hebben op en nabijgelegen landgoed, vervolgt Orry zijn weg naar West Point, waar hij kennismaakt met George, telg uit een rijke familie uit Pennsylvania. Tijdens hun opleiding groeit een innige vriendschap. Ook maken ze samen hun grootste vijand: Elkanah Bent, een narcistische ouderejaars die hen op alle manieren probeert te dwarsbomen. Wanneer de cadetten na twee jaar met verlof mogen, rijdt Orry in één rechte streep naar Madeline. Zij blijkt (gearrangeerd) getrouwd te zijn met de gewelddadige Justin LaMotte, een vriend van haar vader. Orry en Madeline houden er de jaren die er op volgen (en dat zijn er nogal wat) een gecompliceerde, geheime relatie op na, met als hoogtepunt de zachtgezegd breeduitgesponnen liefdesscène waarin hun zoon verwekt wordt op de grond van een oude kapel op het landgoed van Madeline. Na de opleiding worden George en Orry uitgezonden naar de oorlog met Mexico (1846-1848). Daar raakt Orry ernstig gewond – de rest van de serie mankepoot hij door het beeld – en redt George zijn leven.

De families raken verder met elkaar verankerd wanneer de zus van Orry, de lieflijke Brett, met Billy, de jongste broer van George trouwt. Fijne splijtzwam tussen de twee families vormt de zus van George, Virgilia (de fantastische Kirstie Alley). Zij zet zich fanatiek in voor het abolitionisme en wil niets te maken hebben met de Mains. Wanneer Orry met zijn familie een zomer doorbrengt bij de Hazzards laat Virgilia geen moment onbenut om de sfeer te verzieken door de Mains te herinneren aan hun slavenhandel. Met haar blik cynisch op Orry gevestigd: ‘Oh moeder, moeten we geen kleine hutjes achterin de tuin laten bouwen, zodat de familie Main haar meegebrachte slaven erin op kan bergen?’

Hoewel de karakters niet diep uitgewerkt zijn en nogal vlak blijven (goed is goed en slecht is slecht – en van laatstgenoemden zijn er nogal wat in North and South ), is het toch nét een tikje meer dan soap. Los van de fijne setdressing (hoepelrokken in pasteltinten, peilloos diepe decolletés, big jaren 80-haar, over de top zuidelijke accenten, knettermooie opnamelocaties met paarden en chique plantages) is het aardige van de serie niet alleen dat het, net als het eerder genoemde Gone with the Wind , zinderende romances met oorlog combineert, maar vooral dat het óók nog iets vertelt over het Amerika anno nu. Want via North and South wordt duidelijk waarom de zuidelijke staten van de Verenigde Staten nog altijd aartsconservatief zijn en waarom homo‘s, zwarten, latino’s en andere minderheden er nog steeds behoorlijk ernstig gediscrimineerd worden: de wortels daarvan liggen in het slavernijverleden. Voor de jonge kijker van nu wellicht nog leerzaam ook, kortom. Wel is het – met series als House of cards, True detective of Homeland – her en der wennen aan het tempo van de jaren 80. Daar tegenover staat dat soms opeens de tekst ‘ five years later’ onderin beeld verschijnt en we George plots met grijze slapen treffen of het hele gezelschap rond het graf van de moeder van Orry staat.

Patrick Swayze is na het tweede deel gestopt (in de eerste scène van deel 3 lieten de tv-schrijvers hem vermoorden door aartsvijand Bent) – het laatste deel werd daardoor vele malen minder goed bekeken. Swayze moest dóór. Op het witte doek welteverstaan en zo geschiedde: al vies dansend in eerdergenoemde succesvolle romantische tienerfilm.