Morten S01E01: knullig politiek drama

Foto credits: AVROTROS

Morten lijkt wel een beetje op Borgen, het succesvolle politieke drama over het reilen en zeilen van de Deense premier. Met een vleugje House of Cards. Dat openbaart zich al in de openingsscène, waarin een man met zijn dochter naar een hedonistisch feestje bij een villa rijdt: papa gaat ‘een half uurtje’ naar binnen met wat pillen; dochterlief blijft achter. Eyes Wide Shut is er niets bij, en later blijkt dat Morten Mathijsen (Peter Paul Muller) – de toekomstige minister-president van Nederland – ook aanwezig was. Het is allemaal opgetekend in een manuscript getiteld Maison Neuf, dat bij toeval wordt gevonden door een medewerkster van een schoonmaakbedrijf.

Morten is een adaptatie van een in 2014 verschenen boekentrilogie van de hand van (toen nog) auteurs-duo Dominique van der Heyde en Annet de Jong. Onder het pseudoniem Anna Levander bedachten ze deze thriller, die door regisseur Jean van de Velde is omgevormd tot een achtdelige reeks die begint met geneuzel over bonnetjes. De fractievoorzitter van de Nieuwe Liberalen, Tilda Adema (Elsie de Brauw), is iets te onbezonnen omgesprongen met declaraties, en dat zijn de media niet ontgaan. Het is aan pr-man Erik Zweers (Menno van Beekum) om hier weer een ‘spin’ aan te geven. Maar Adema komt na een vergadering in het Tweede Kamer-gebouw ongelukkig ten val.

Met de aankomende verkiezingen in het vooruitzicht is het aan de nummer twee van de partij, Mathijsen, om een debat te voeren op televisie. Geheel tegen de partijlijn in fileert hij zijn opponenten met een uiterst minachtend betoog over hoezeer iedereen weleens iets fout heeft gedaan. (Zo’n betoog dat begint met ‘ik heb weleens een drol van mijn hond laten liggen’, als opmaat naar ‘ik heb weleens de tuin van de buren in brand gestoken.’) Hier zien we een onvervalste manipulator aan het werk. Eerder laat Mathijsen zich al van zijn slechtste kant zien wanneer hij op uitgerekend zijn kookdag veinst dat het misgaat in de keuken en zijn kinderen vervolgens pizza laat bestellen.

Echtgenote Esther (Elisa Beuger), die later aanschuift, gelooft het wel. Ze is van het kaliber volgzaam en vrijwel kritiekloos. Dat haar man in z'n eentje vieze filmpjes kijkt inspireert haar om eens een sexy pakje aan te schaffen. Verder is ze voornamelijk bezig met de aankoop van een tweedehands stoel. Niet prijzig, maar aangezien Mathijsens salaris opgaat aan een anonieme proleet die hem chanteert, is het wel voer voor gesprek. Het is een ongeloofwaardige relatie waar het prima acteerwerk van Beuger en Muller niets tegenin kan brengen. En ongeloofwaardigheid is misschien wel het sleutelwoord waarmee je Morten kan kwalificeren.

De media die de perikelen rond de politiek verslaan ogen gekunsteld: waarom moet de verslaggeefster haar afkondiging telkens in beeld doen? Dat is toch totaal niet relevant voor de voortstuwing van de plot? Ook de talkshow waar Mathijsen bij aanschuift is een soort destillaat van een destillaat van een Pauw of Jinek. Wanneer Adema wordt ontslagen uit het ziekenhuis staat de pers in de wandelgang, en niet buiten. Welke zichzelf respecterende medische instelling laat cameraploegen toe tot aan de kamer van een politica? Je zou kunnen zeggen dat dit een functie heeft in het kader van dramatisatie, maar het voelt knullig.

De slotsom is dat het ontzaglijk bewerkelijk is om een televisieparabel te maken van de landelijke politiek, en de (gefictionaliseerde) uitwassen. Veel scènes in Morten zijn bloedserieus, maar transponeren een satirisch sentiment. Er is veel moeite in gestoken om een zeker realisme uit te stralen, maar talloze personages zijn cartoonesk, bespottelijk. Dat geldt ook voor Mathijsen zelf, die het noodzakelijk acht om à la Mark Rutte elke rendez-vous met collega’s en persmensen af te sluiten met een grap; een gebbetje dat eigenlijk nooit geestig is.