Nieuwe preutsheid in Masters of Sex S3

begint haar derde seizoen met opnieuw een sprong in de tijd. De serie verlaat 1961 en opent haar derde hoofdstuk in 1966. Waar eerder in de serie de zogenoemde fastforward werd ingezet om persoonlijke beslommeringen door te spoelen en de focus te verschuiven naar het baanbrekende onderzoek van personages Masters en Johnson (Michael Sheen en Lizzy Caplan), lijkt nu dezelfde ingreep precies het tegenovergestelde effect te hebben.

Dit seizoen opent met de lancering van het boek, waar Masters en Johnson al ruim tien jaar aan werken. Een mijlpaal in hun carrières, zonder twijfel. Deze belangrijke gebeurtenis wordt echter overschaduwd door de rommelige privélevens van de onderzoekers. De presentatie van ‘Human sexual response’ wordt in de eerste aflevering van het nieuwe seizoen versneden met scènes uit de gezamenlijke familievakantie eerder dat jaar.

Deze seizoensopener lijkt een blauwdruk voor de rest van het seizoen, waarin de sociale intriges het professionele leven op de achtergrond weten te dringen. Masters en Johnsons missie van compromisloze wetenschap raakt vertroebeld door een scheef gegroeide verhouding tot de materie en de impact die ze op hun omgeving hebben. Hun dappere en verfrissende statements in de eerdere seizoenen over de enorme noodzaak van het doorbreken van seks-taboes, maken plaats voor verontschuldigend gemompel en façades van degelijkheid.

Niet alleen de blik van de personages op hun werk is veranderd. Het lijkt  alsof de makers van de serie hún eigen materie in een ander daglicht zijn gaan zien. Door de serie heen is er een stem geweest voor de tegenstanders van de seksuele revolutie (uiteraard, het gaat immers over seks in de jaren 50 in Amerika), maar waar die in de eerste seizoenen altijd de mond werd gesnoerd, voert nou juist díe stem in seizoen drie de boventoon.

Een groot deel van het persoonlijk drama van de personages wordt afkeurend aan een stereotyperende ‘jaren 60-standaard’ gemeten in plaats van met een open blik bekeken of zelfs geprezen. Wanneer er zogenaamd buiten de lijntjes gekleurd wordt, wordt dat door de andere personages afgekeurd of zelfs bestraft met een positie als misfit voor de ‘dader’ .

Als een omineuze wolk hangt deze afkeurende blik boven het seizoen, alsof we opnieuw bang zijn geworden voor seks. Wat in groot contrast staat met het heldennarratief van Masters en Johnson dat we van de serie gewend zijn. Hierdoor wordt de seksuele revolutie van met name de voorheen zo sterke vrouwelijke personages bijna ontmoedigd.

Waar komt deze omslag in de serie vandaan? Historisch gezien hebben de werkelijke Masters en Johnson ongetwijfeld met een soortgelijke weerstand te maken gekregen, maar hoe komt het dat de weerklank in het narratief van dit seizoen als rede wordt gepresenteerd? Zijn de makers misschien een tikkeltje doorgeslagen naar het stereotype in hun beeldvorming van het Saint Louis van de jaren 60 of is de perspectiefwissel te wijten aan iets wat dichter bij huis ligt? Treedt er een verschuiving op van seks als populairste perspectief  naar een ‘moeder weet het beter-narratief’?

Vorige week verscheen er in  NRC een artikel van Jan Benjamin getiteld ‘Hoe vertel je een verhaal zonder moeder?’, waarin Benjamin beschrijft hoe grote bedrijven in hun reclame steeds meer afwijken van seks als verkoopmiddel, want zo blijkt uit onderzoek: seks verkoopt niet meer. Diezelfde dag verschijnt er ook een artikel over hoe Unilever (Nederlands grootste adverteerder) niet langer seksistische reclames wil produceren.

Het geadverteerde vrouwbeeld zal moeten veranderen, want het publiek koopt het niet meer. Maar dit gegeven veroorzaakt een vreemde verschuiving in het beeld van de vrouw en haar seksualiteit. Enerzijds wil het publiek haar niet meer zien als een geseksualiseerd verkoopmiddel (en terecht), maar anderzijds lijkt de degelijke huismoeder de natuurlijke tegenhanger te zijn en zij is net zo goed een seksistisch construct.

Toch is de degelijke huisvrouw het beeld dat wij als samenleving liever zien op dit moment. Ze hangt in onze atmosfeer. Nog geen drie dagen na het verschijnen van Benjamins artikelen, publiceerde dezelfde krant namelijk ‘Oma leerde nog poetsen’, een pleidooi voor de huishoudpraktijken van de jaren 50-vrouw. Hoewel in het artikel zeker niet gepleit wordt voor het aan banden leggen van de vrouw, duidt dit  op een bepaalde trend: we verlangen terug naar een samenleving waarin seks weer op de achtergrond komt. En voor Masters of sex , een serie gebaseerd op de historie van twee mensen die seks juíst op de voorgrond wilden krijgen, betekent deze verschuiving een ingewikkelde balans tussen de feiten en met welke ondertoon deze in beeld worden gebracht.