Louis C.K.: 2017: Komedieveteraan springt meteen in het diepe

Louis C.K. is een van de weinige komieken, zo niet de enige, die een voorstelling durft te beginnen met een grap over abortus. ‘Doe het alleen als je er een nodig hebt.’ En: ‘Abortus staat gelijk aan poepen óf abortus is het vermoorden van baby’s: dat zijn de twee mogelijke standpunten.’ Dan volgt de onontbeerlijke slotsom: ‘Het leven is lang niet zo belangrijk.’ Je zou deze haast nihilistische gedachte ook kunnen opvatten als kritiek op de polarisatie in Amerika. Daar wordt men voortdurend gedwongen om een kant te kiezen, waardoor de nuance ontbreekt in het publieke debat.

C.K. heeft derhalve in zijn ruim een uur durende show geen expliciete grappen – over Donald Trump en zijn kornuiten – nodig om toch zijn (politieke) punt te kunnen maken. Dat punt is in het bovenstaande geval, aldus de glunderende komiek, dat ‘vrouwen toestemming zou moeten krijgen baby’s te vermoorden’. Hij doelt hiermee onder meer op het recht op zelfbeschikking, dat in zijn thuisland in deze roerige tijden onder druk is komen te staan door uitspraken van rechts-conservatieve bewindslieden en hun religieuze medestanders.

Met de directe introductie van dit gewichtige en gewaagde onderwerp toont C.K. zijn zelfvertrouwen: hij heeft een ongekend krediet opgebouwd bij het publiek. Hij hoeft zijn trouwe volgelingen niet meer op te warmen; hij mag direct in het diepe springen. Dat doet het rossige en ietwat gezette multitalent ditmaal gekleed in pak. Dat is een opvallende keuze: we zien hem vaak op zijn netst als gast bij talkshows en live juist in slobbertruitjes. Desalniettemin helpt zijn kledingkeuze hem gedurende zijn act, die hierdoor soms welbewust onwennig oogt. Dat past natuurlijk bij C.K.: sommige grappen moeten net zo pijnlijk zijn als zelfkastijding.

In de tweede akte bespreekt C.K. zijn dagelijkse bespiegelingen. Om zich heen ziet hij mensen met waardeloze levens: ‘Waarom plegen ze niet gewoon zelfmoord?’ Die lichtzinnigheid draagt bij aan een algeheel gevoel van ongemak; komedie op het scherpst van de snede. Evenals zijn hoofdstukjes over de Griekse Oudheid, de ware intentie van de man (de wereld onderspuiten met zijn sperma) en het acteren van stereotypes. Bij dat laatste zien we de komiek schmieren: ‘Ik weet dat dit aanstootgevend is, daarom doe ik het alleen thuis bij mijn kinderen.’ Waarop hij dit tafereel – het acteren van zijn Afro-Amerikaanse ik – weer naspeelt voor het publiek.

Zo kan C.K. er naarstig op los provoceren, zonder dat hem allerlei nare dingen kunnen worden verweten. Hij leidt de ene na de andere grap zorgvuldig in met desgewenst een disclaimer. Tot aan het einde: dan deelt hij met het publiek zijn latente homoseksuele gevoelens. Gevoelens die tot leven komen wanneer hij naar Magic Mike kijkt – een film over een groep mannelijke strippers. Zoals gebruikelijk schroomt de komiek niet om de beproevingen en anekdotes uit zijn persoonlijke leven openhartig te delen. Ook dat doet hij op diezelfde lichtzinnige wijze als eerder: want we moeten ook zijn leven niet al te serieus nemen.