Lijn 32: na negen jaar nog steeds pijnlijk actueel

Foto credit: Elmer van der Marel

De openingsscène van de Nederlandse serie Lijn 32 hakt erin. Een bus met tien passagiers ontploft, vlak voor een gerechtsgebouw waar een controversiële politicus (Reinout Bussemaker) aan zijn betoog in een slepende racisme-zaak wil beginnen. Vervolgens leren we in acht afleveringen wat er in de twee maanden daarvoor heeft geleid tot de explosie.

Gebrek aan ambities kan de makers van Lijn 32 - producent IDTV, regisseur Maarten Treurniet, scenaristen Marnie Blok en Karen Holst Pellekaan - niet worden verweten. De serie is opvallend goed verzorgd, de worstelende personages zijn aansprekend en voelen levensecht. Vrijwel alle grote acteurs van negen jaar geleden passeren de revue: van Waldemar Torenstra tot Sigrid ten Napel, van Marcel Musters tot Peter Blok.

Inhoudelijk probeert de reeks de schaduwkant van het moderne Nederland uit te lichten: een land waarin haat jegens de ander sluimert, waarin de kloof tussen arm en rijk groeit, waarin kansengelijkheid en saamhorigheid iets uit een ver verleden lijkt. De makers weten de valkuil van stellingname goed te vermijden: zij zadelen heel knap niemand van de karakters op met een waardeoordeel.

Wie de serie na negen jaar terugkijkt, zal meteen opvallen hoe weinig er in negen jaar tijd is veranderd. De serie werkt het beste als in kleine incidenten de grote problemen van onze multiculturele samenleving worden gevat, zoals de twee Marokkaans-Nederlandse schooljongens die bij één foute blik al worden geboeid terwijl hun oer-Hollandse blonde klasgenootje vrijuit gaat.

Ook de rechtse politicus die wordt bedreigd vanwege zijn 'strijd voor Nederland' voelt pijnlijk actueel in deze week vol onthullingen over de verhoogde bewaking voor demissionair premier Mark Rutte, net als de discussie over de loze soundbites waar de kijkcijfergeile talkshows in grossieren, en de 'bezorgde burger' die volslagen doorslaat in paranoia.

Dat alles verbloemt overigens niet de problemen waar Lijn 32, ook al toen de serie in première ging, mee kampte. Het verhaal is bij vlagen echt overvol, en de dialogen voelen soms erg gekunsteld en uitleggerig ('daarom hou ik zo van dit land, we laten echt niemand verrotten'). En zeker tijdens de dromerige sequenties waarin alle personages op een moment van bezinning melancholisch in de verte staren, lijken de makers wel erg leentjebuur te spelen bij het subtielere meesterwerk Magnolia.