Scenarist Mette M. Bolstad over State of Happiness

De Noorse première van State of Happiness, eind september in Oslo, was een zelfs voor Nederlandse standaards een weinig glamoureuze bedoening. Er was een rode loper, maar het Noorse publiek begreep niet dat deze was bedoelt voor het groepje mensen in nette pakken en dito jurken dat vijf meter verderop stond te wachten om hun entree te maken en liep er zelf maar alvast overheen, zodat de jonge en nog grotendeels onbekende acteurs en actrices er even later zonder toekijkend publiek overheen schreed. Het drukte de pret onder de cast allerminst en nu State of Happiness een groot succes is in Noorwegen (naar de eerste aflevering keken 700.000 mensen) is er nog meer reden tot vreugde. De Noorse scenarist Mette M. Bolstad was ook aanwezig bij de première. De rode loper meed ze; met glamour heeft de uit Oslo afkomstige Bolstad weinig op, met vakmanschap des te meer. Want als de scenariste, die eerder de scripts schreef voor succesvolle dramaseries als The Half Brother (2013) en Nobel (2016) met State of Happiness een ding laat zien, dan is het dat ze een ambachtelijk schrijver is die uitstekend raad weet met dramatische principes. In de achtdelige serie State of Happiness (Lykkeland) onderzoekt ze hoe de ontdekking van olie in Noorwegen in 1969 het land veranderde. Noorwegen, dat tot dan toe vooral leefde van de visindustrie, kentert bijna overnight als er op kerstavond 1969 eindelijk – en na jarenlang boringen – olie wordt gevonden. En niet zomaar een veld, maar het grootste onderzeese oliebassin ooit. In de jaren die volgen brengt de olie ongekende welvaart voor Noorwegen, zet het het emancipathieproces in gang en zorgt voor economische groei. De serie concentreert zich op vier jonge mensen en hun families uit het kustplaatsje Stavanger en wat de olie voor hen betekent. De vier hoofdpersonages en hun verhalen zijn grotendeels fictief, de historische achtergrond is gebaseerd op feiten.

Ik was vijf toen het gebeurde, dus nee niet echt. Maar ik weet wel dat mensen nog lang terughoudend waren. Niet iedereen kon zich voorstellen dat er geld met olie verdiend kon worden. Mijn eigen familie was heel zuinig. Maar uiteindelijk is de olie natuurlijk een enorme aanjager van de welvaart gebleken. Voor iedereen.

De eerste aflevering van State of Happiness zit bomvol: we maken kennis met de vier hoofdpersonen, hun achtergronden, een van hen gaat zelfs even op en neer naar Washington, terwijl je tegelijkertijd het gevoel hebt dat het zich afspeelt in twee, drie dagen. Waarom die haast?

Het voelt vol omdat er veel gebeurt, maar er is ook veel uit te leggen in die eerste afleveringen: niet alleen moet je kennis maken met de personages, maar ook de achtergrond waartegen het verhaal zich afspeelt, en wat er aan de vondst van de olie voorafging. Overigens blijft het zo vol, er is zoveel te vertellen.

Ik vind het altijd heel leuk om over carrières te schrijven. Het werk dat mensen doen. In dit geval gaat het over onder meer een secretaresse, een duiker en een advocaat. Het is heel interessant om te kijken wat de impact is van de olievondst op de levens van mensen die eigenlijk daarvoor weinig perspectief hadden, behalve dat ze in de visindustrie werkten. Hoe anoniemer een baan, hoe minder glamoureus hoe leuker het is om er mee aan de slag te gaan. De advocaat vond ik zelf een van de leukste personages om aan te werken.

Ja, het eigenlijk een omgekeerd verhaal van hoe Amerikanen doorgaans een dorp binnenkomen. Die komen om de boel te screwen. Hij is eveneens gestuurd om onder het contract uit te komen. Er wordt al zolang geboord en er is in al die jaren nog niks gevonden. Maar als hij in het dorp aankomt, doet hij in zekere zin het tegenovergestelde dan de boel belazeren: hij laat zich overtuigen dat er wel olie zit.

Overigens was het ook heel leuk en interessant om de gecompliceerde kant van de oliebusiness te researchen, hoe dat allemaal werkte.

Ik heb daar tijdens het schrijven niet over nagedacht. Mijn eigen moeder was secretareese, dat is mijn referentie.

Dat zit hem denk meer in de regie dan in hoe het geschreven is.

O ja alles is echt – alles wat historisch is, tenminste alles wat je terug kunt voeren op de olie, is echt gebeurd. Maar de personages zijn grotendeels verzonnen. Daar kun je echt de lijn trekken. Maar de gebeurtenissen zoals de tijdlijn en de naam van het platform zijn echt. Maar of het platform ook precies die kleuren was geverfd destijds, daar durf ik geen uitspraak over te doen. Historische fictie is leuk om te maken, maar je moet jezelf wel vrijheden kunnen permitteren, anders wordt het een korset.

In Noorwegen zijn we best geduldig. Iets hoeft niet simpel te zijn hier, het hoeft niet op een presenteerblaadje aangeboden te worden, dus ik denk dat de serie het hier goed gaat doen. Ook omdat het onze geschiedenis is. Of hij het in het buitenland goed gaat doen is nog afwachten, maar in Cannes was de respons in ieder geval enthousiast. Dat was fijn.