Hillbilly Elegy: overdadig drama en matig moraal

Met ogen zo rood als haar bos krullen smeekt Bev (Amy Adams) haar mollige tienerzoon J.D. (Owen Osztalos) een potje met zijn urine te vullen. Ze moet een monster inleveren op haar werk, maar haar eigen urine zit vol met drugs. J.D. stormt woest het huis uit. Keer op keer belooft zijn moeder haar leven te beteren, maar het blijft bij beloftes. Zijn grootmoeder, Mamaw (Glenn Close), een goedgebekte vrouw, weet hem te overtuigen. ‘Familie is het enige wat je hebt’, zegt ze vastberaden.

Het is een voorbeeld uit de vele beladen scènes in Hillbilly Elegy van Ron Howard, een regisseur die, zo weten we van The Da Vinci Code en A Beautiful Mind, wel raad weet met dramatische overdaad.

Howard verfilmde het gelijknamige boek van J.D. Vance, een jonge Amerikaan die in 2016 zijn memoires schreef, waarin hij terugblikt op zijn disfunctionele jeugd in Ohio. J.D., in de film gespeeld door Gabriel Basso en Owen Osztalos, is zijn verleden ontvlucht en studeert rechten aan de prestigieuze universiteit van Yale. Liever zou hij zijn familie vergeten, maar na een telefoontje van zijn zus moet hij terug: zijn moeder heeft een overdosis heroïne genomen.

Bev is een junkie en verslijt meer mannen dan schoenen. Ondanks dat alle familieleden gebukt gaan onder haar stemmingswisselingen en egocentrisme, laten ze haar niet vallen. Adams heeft de lelijkheid van haar rol omarmd en vertolkt haar personage met overgave. Bev’s worsteling met het leven lijkt door haar poriën naar buiten te komen. Dit geldt net zo voor Close, die ondanks meer make-up en getooid met een bril met jampotglazen eveneens zeer geloofwaardig is als Mamaw. Ook de casting van de jonge en oudere J.D. is buitengewoon geslaagd: niet alleen wat betreft uiterlijk, maar ook qua expressie en motoriek lijken de twee één persoon.

In Amerika is de film wisselend ontvangen. Variety spreekt van een soap-opera die slechts de koppige en excentrieke karakters van personages als Mamaw en Bev etaleert. Waar Het boek van Vance een inkijk biedt in de middenklasse op het platteland en zelfs als naslagwerk is gebruikt om de populariteit van Donald Trump te verklaren, blijft de film hangen in de streotypering van de personages. Door de verstrengeling van Mamaw’s en Bev’s levensverhalen met dat van J.D. wordt gesuggereerd dat de filmmaker iets groters wil vertellen. Of dat dan over familiebanden, cultuur of de regio Appalachia gaat, blijft in het midden.

Howard laat zich leiden door de dramatiek en laat hierbij weinig ruimte voor ontwikkeling van de personages. Hoewel langzaamaan duidelijk wordt waar de woede en onmacht in Bev vandaan komen, lijkt ze zelf niet tot inzichten te komen die haar doen veranderen. Mamaw, op jonge leeftijd geïmmigreerd vanuit Engeland, is van begin tot eind een standvastige rots met gewiekste one-liners. Eigenlijk ondergaat alleen J.D. een transformatie, waardoor je het idee kunt krijgen dat de moraal toch het opklimmen van de witte, heteroseksuele man is, en dat dit ook de moraal van The American Dream is.

Hoewel de emoties binnenkomen, vraag je je gaandeweg af wanneer de stroom aan escalerende scènes tot een einde zal komen. Uiteindelijk is indringend acteerwerk alleen te weinig om een film te laten slagen.