Hannah Gadsby: Douglas: zinderend en memorabel

De Australische komiek Hannah Gadsby beleefde in 2018 een internationale doorbraak met haar overdonderende voorstelling Nanette. Voordat haar nieuwste show Douglas officieel begint vertelt Gadsby aan een Amerikaans publiek dat ze aanvankelijk helemaal geen plannen had om het in de Verenigde Staten te maken. Ze kreeg na Nanette – vooral van witte mannen, vertelt ze – de nodige kritiek: dit was geen komedie, dit was een tirade of een monoloog. Maar een veel grotere groep komedieliefhebbers zag juist de ironie in van Gadsby’s sneer tegen het patriarchaat en erkende eveneens haar uitzonderlijke komische talent.

Het zal moeilijk voor haar zijn geweest om dit succes in een nieuwe voorstelling te evenaren. Vandaar dat ze in de proloog even uiteenzet waar ze het in een ruim uur allemaal over gaat hebben – en dat is een moedige zet. Ze geeft zelfs al prijs waar de laatste grap over zal gaan – en die is hilarisch! Het is een soort vogelvluchtperspectief om de verwachtingen van de mensen in de zaal ietsjes bij te stellen. Douglas is iets meer grappen en iets minder oratie. Hoewel de shows, zo blijkt al snel, duidelijk in elkaars verlengde liggen.

Gadsby ageert opnieuw met ingenieuze grappen tegen het patriarchaat en gebruikt verderop in de voorstelling haar achtergrond als kunsthistoricus om te laten zien hoe het de mannen zijn geweest die de dingen hun naam hebben gegeven, en hoe stompzinnig dat in sommige gevallen oogt als je er historisch op terugblikt. Maar mag je ze daar wel de schuld van geven? ‘Ik doet het, en het voelt louterend.’

Maar eerst begint ze met een flinke dosis observatiekomedie door de gasten in het theater mee te delen dat je als humorist altijd omhoog moet boksen, maar dat dit bij Amerikanen wel steeds moeilijker wordt gezien de huidige staat van de wereld. Dan vergelijkt ze Australische woorden met Amerikaanse: jumper versus sweater; benzine versus gas. Met geenszins clichématige clous tot gevolg. Gadbsy’s materiaal is oorspronkelijk en fris. Zelfs de tirades, waarbij soms weinig te lachen valt, zijn weer geestig op een heel ander metaforisch niveau.

Hoe dan ook bewijst Gadsby met Douglas dat Nanette niet een gelukstreffer was. De Australische heeft meer te bieden, en het ageren tegen onrecht is onverminderd onderhoudend. Hoewel de meest beklijvende stukjes uit de show bestaan uit passages waarin Gadbsy doet aan zelfonderzoek; hoe ze erachter kwam dat ze autistisch is. Dat is aandoenlijk, en misschien ook wel de crux van Douglas: soms moet je in je ziel graven om te achterhalen hoe je een beter mens kan worden. Dat is pijnlijk, maar het levert wel wat op. Een zinderende en wederom memorabele voorstelling.