Gösta S01E01-02: kan je ook te aardig zijn?

De 28-jarige kindertherapeut Gösta (Vilhelm Blomgren, de Zweedse vriend in Midsommar, lees ook ons interview met de acteur) heeft maar één missie in het leven: zo aardig mogelijk zijn tegen alles en iedereen in de wereld. Of de wereld daar zelf ook op zit te wachten is een tweede.

De synopsis van dit Zweedse komediedrama deed mij zelf al direct denken aan Happy-Go-Lucky uit 2008 van Mike Leigh, waarin hoofdrolspeler Poppy (Sally Hawkins) iedereen of horendol maakte, of betoverde met haar onwrikbare positieve instelling. Maar daarbij had ik geen rekening gehouden met de duidelijk meer misantropische blik van regisseur Lukas Moodysson (Fucking Åmål, Lilja 4-ever).

Hoewel Poppy’s zonnige instelling sommige mensen – zoals haar rij-instructeur – tot waanzin drijft, ziet Happy-Go-Lucky haar onuitputtelijke optimisme toch duidelijk als iets goeds en aanstekelijks. Gösta’s omzichtige vriendelijkheid daarentegen zet maar bar weinig zoden aan de dijk. Onbekenden bejegenen zijn vriendelijk bedoelde handelingen steevast met argwaan. Zoals de jongeman die door Gösta wordt betrapt terwijl hij zijn fiets probeert te stelen, waarna Gösta hem een lift op zijn bagagedrager aanbiedt. De fietsendief vertrouwt het niet. ‘Moet ik bij je achterop? Ben je soms een pedofiel?’

Vrienden en familie weten zijn welwillendheid juist handig te misbruiken. Zoals zijn vader (Mattias Silvell), die midden in de nacht onaangekondigd op de stoep staat. ‘Ik heb kanker, mag ik bij je in bed komen liggen?’, vraagt hij Gösta, om vervolgens alle bezorgde vragen af te kappen met: ‘Daar wil ik het nu niet over hebben.’

Toch heeft paps wat betreft passief-agressief slachtofferschap nog een geduchte concurrent in Melissa (Amy Deasismont), het vriendinnetje van Gösta. Haar neerslachtigheid geeft zelfs Iejoor uit de Winnie de Poeh-verhalen het nakijken. In plaats van te blokken voor haar naderende tentamen, kijkt ze natuurfilms, waar ze sip van wordt, om zich vervolgens te beklagen dat ze niets gedaan krijgt omdat ze zo sip is. Maar ook het feit dat Gösta zo lief en meegaand is, wordt gebruikt als een wapen. ‘Je maakt me te blij. En wanneer ik te blij ben, word ik verdrietig.’

Zijn toegeeflijkheid maakt andere mensen niet alleen niet toegeeflijker, het is ook maar zeer de vraag of deze houding voor Gösta zelf wel zo gezond is. Want is Gösta nu echt altijd zo aardig puur en alleen vanuit de goedheid van zijn hart? Of is hij zo meegaand omdat hij koste wat kost alle conflicten uit de weg gaat?

Moodysson zet je hiermee, tussen de overvloed aan tenenkrommende situaties door, op slinkse wijze aan het denken. Wat helaas niet kan voorkomen dat het allemaal op den duur wel een beetje repetitief wordt. De makheid van Gösta werkt al snel op de zenuwen, zonder uitzicht op verlichting. Zal Gösta ooit iemand een gedecideerd ‘nee’ verkopen? Ik hou mijn adem er niet voor in.