Fear Street: R.L. Stine-trilogie is zomerhorror op zijn best

Wie is filmregisseur Leigh Janiak? Na haar bescheiden filmdebuut Honeymoon in 2014 regisseerde ze enkele afleveringen van MTV’s tv-serie Scream , om vervolgens de verfilming van R.L. Stine’s razend populaire boekenreeks Fear Street op te pakken. Ze is relatief onbekend, maar kent duidelijk haar klassiekers. En dankzij succesvolle series zoals Stranger Things en GLOW is Netflix begonnen aan een jaren tachtig en negentig revivaltrend. Er is dan ook geen beter moment voor retroproducties dan nu, begreep ook Janiak. Met een vette knipoog brengt haar Fear Street-trilogie een eerbetoon aan de iconische horrorklassiekers van toen, maar met een moderne twist die het geheel bij elkaar brengt. Do you like scary movies? Zet de popcorn dan maar klaar.

 

De eerste akte van de Fear Street-trilogie trapt af met een bloedstollende ode aan de slashers van weleer. Tienermeisje Heather (Maya Hawke, Stranger Things) rondt de laatste minuten van haar bijbaantje in het boekwinkeltje van Shadyside Mall af, wanneer een angstaanjagend telefoontje haar de stuipen op het lijf jaagt. Wes Cravens Scream, anyone? Maar wat begint als flauwe grap, eindigt in een bloederige steekpartij door een gemaskerde moordenaar.

Is Shadyside geschokt? Niet echt. Want als we de verslaggeving van de steekpartij mogen geloven, is een afslachting gesneden koek in Shadyside, beter bekend als de Killer Capital van de Verenigde Staten. In tegenstelling tot het naburige stadje Sunnyvale, dat al jaren misdaadvrij is, worden Shadysiders gerekend tot het uitschot van de maatschappij. Die mening deelt ook Deena Johnson (Kiana Madeira, Trinkets ), een tegendraadse leerling van Shadyside High. Volgens een lokale legende zijn hun voorouders drie eeuwen eerder vervloekt door de heks Sarah Fier, vlak voor ze werd opgehangen. En of Deena, haar broertje Josh (Benjamin Flores Jr., Your Honor) en Deena’s vrienden Kate (Julia Rehwald) en Simon (Fred Hechinger, The Woman in the Window ) daar nu in geloven of niet, over één ding zijn ze het eens: wie in Shadyside blijft, komt niet ver in het leven. Als ze het al overleven.

Juist dat pessimisme is reden voor Samantha Fraser (Olivia Scott Welch, Panic ) om met haar familie te verhuizen naar Sunnyvale, wat Deena haar niet in dank afneemt. Ze verbreekt prompt hun relatie, maar dan struikelt Sam in het bos over de lang vergeten botten van heks Fier. Daarmee ontketent ze een oeroude kracht, waarna de tieners pas echt zullen ontdekken hoeveel van de lokale vloek in waarheid is geworteld.

Het is duidelijk dat Janiak met 1994 een vliegende start wil maken. Tegelijkertijd vormt dit eerste deel ook de fundering waarop zij en co-scenarist Phil Graziadei de vervolgfilms bouwen. Het duo worstelt dan ook merkbaar met de spanning tussen plotexpositie en tempo. De bloedspetters vliegen je dus al gauw om de oren, maar die adrenaline wordt afgewisseld met langdurige intermissies waarin de diverse personages hun onderlinge relaties bevestigen en hun beweegredenen aan elkaar blootleggen. Dat betekent rennen, stoppen, en rennen, stoppen.

Kwalijk zul je ze het niet nemen, want de jonge acteurs weten elke noot te raken. Verfrissend is het ook om eindelijk eens een lesbische relatie vertegenwoordigd te zien op het witte doek waarin hun geaardheid niet het centrale onderwerp of obstakel van de film is. De verlangende blikken en kibbelende ruzies van Sam en Deena zijn even alledaags als die van de vele heterostelletjes die de oude slashers domineerden. Queer-representatie in een horrorfilm, het is te hopen dat Hollywood druk aantekeningen maakt.

En cinematograaf Caleb Heymann (wiens werk je ook kunt bewonderen in het aankomende seizoen van Stranger Things) verpakt het geheel in een verdomd mooi jasje. R.L. Stine’s boekenreeks vindt tenslotte plaats in de jaren negentig en dat is te zien én horen. Naast de typische mode uit het tijdperk spat de film in felle neonkleuren van je scherm. Ook de soundtrack legt het er dubbeldik bovenop met nineties bangers van Nine Inch Nails, Radiohead en Garbage.

Toegegeven, de nostalgie wordt in eerste instantie wat hardhandig door je strot geduwd. Maar Janiak weet de juiste balans te vinden tussen ode en plagiaat. 1994 is een eigen werk met een moderne handtekening, maar wel doorspekt met verwijzingen naar de grote horrorklassiekers. Van I Know What You Did Last Summer tot Scream, en natuurlijk de tv-serie Kippenvel waarmee Stine ooit miljoenen kinderen de stuipen op het lijf joeg. Met zijn grafische geweld is 1994 echter voor een aanzienlijk oudere club tieners bedoeld – dit is geen griezelfilm voor het hele gezin. Prima vermaak is het wel, met een grote opmaat naar het vervolg dat plaatsvindt in 1978.

In Fear Street Part Two: 1978 neemt de kluizenaar C. Berman (Gillian Jacobs, Community ) onze helden uit 1994 mee in een bloederige trip down memory lane, te beginnen met een oude zomerkampfoto. Waar zij en haar zusje als tieners samen naar Camp Nightwing vertrokken, keerde Berman als enige terug. Zoals de titel al verraadt, maakt 1978 een sprong terug in de tijd. En hoewel de gebeurtenissen in deze film onlosmakelijk verbonden zijn met zijn voorganger, markeren de sfeer, cinematografie en vooral de vele verwijzingen een volledig ander filmtijdperk. Denk Friday the 13th, met een aanzienlijk hogere bodycount.

In 1978 volgen we de Berman-zusjes Ziggy (Sadie Sink, Stranger Things) en Cindy (Emily Rudd, Dynasty ) die beiden op geheel eigen wijze het plaatselijke zomerkamp proberen te overleven. Letterlijk, uiteraard, maar in eerste instantie ook figuurlijk. Zo spaarde Cindy maandenlang voor een kakkerig poloshirtje in de hoop dat ze als Shadysider voor vol zou worden aangezien door de coole Sunnyvalers. Daarentegen broedt Ziggy voortdurend op nieuwe streken waarmee ze haar rijke pestkoppen een hak kan zetten. En met Stephen Kings debuutroman Carrie nog vers in haar achterhoofd, is ze al gauw met emmers rode verf in de weer.

Kortom: de zussen staan lijnrecht tegenover elkaar in exact dezelfde dynamiek die we in 1994 zagen uitspelen tussen Deena en Sam. Het diept thema’s uit van liefde en spijt – tenslotte zal slechts één van beiden het kamp overleven – maar is daarmee ook een herhaling van zetten. En natuurlijk steekt de rivaliteit tussen Shadyside en Sunnyvale ook weer de kop op in Camp Nightwing. Het is een bewuste keuze die onderstreept dat de geschiedenis zich zal blijven herhalen zolang de stadjes gevangenzitten in een echo die drie eeuwen geleden begon. Maar dat neemt niet weg dat 1978 al snel repetitief aandoet.

Echt een grote domper is dat niet, want het tweede deel van de Fear Street-trilogie is ook veel lichtvoetiger en vooral veel bloediger dan zijn voorganger. Janiak strooit rijkelijk met clichés en stereotypes en geeft er haar eigen draai aan. Naast een bloeddorstige bijlmoordenaar kun je rekenen op veel seks, drugs, bijtende oneliners en vooral een totaal gebrek aan volwassenen. De nieuwe cast weet daar duidelijk wel raad mee. Zo hebben de Berman-zusjes versterking van onder meer Alice (Ryan Simpkins), Tommy (McCabe Slye) en Nick (Ted Sutherland). De jonge acteurs hebben volledig begrepen in welk genre ze duiken en rennen de longen uit hun lijf in deze explosie van geweld.

Natuurlijk ontdekken Deena en haar broertje Josh een belangrijke aanwijzing in Bermans vertelling van de gruwelijke moordpartij in Camp Nightwing, waarna ze eindelijk toekomen aan het laatste stukje van de puzzel: wat gebeurde er in 1666 met de heks Sarah Fier?

In de finale van Fear Street tuimelen de personages uit de voorgaande delen door de tijd om in 1666 te belanden. Hier vertolken alle bekende gezichten de rollen van hun voorouders in de vroeg-Amerikaanse nederzetting Union – lang voor er een splitsing was tussen Sunnyvale en Shadyside. De hoofdrol is opnieuw weggelegd voor Kiana Madeira, die als Deena het verhaal door de ogen van de Ierse Sarah Fier beleeft.

Het maakt het tot een vrolijk weerzien van personages die ditmaal een aanzienlijk simpeler boerenleven leiden met een bescheiden kerkje als het sociale middelpunt. Maar onder het idyllische tafereel schuilt achterdocht en vrouwenhaat. En in een dorp waarin het succes van de laatste oogst bepaalt of je de winter zal overleven, ligt bijgeloof voortdurend op de loer. Wanneer dan plotseling de rot intreedt in Union en de vrome pastoor een dozijn kinderen de ogen uitplukt, duurt het niet lang voor de mannen van het dorp de fakkels ter hand nemen. Uiteraard wijzen de vingers direct naar het lesbische koppel Sarah en priestersdochter Hannah (opnieuw Scott Welch), en het tweetal slaat op de vlucht. Hun enige medestander is Solomon Goode (Ashley Zukerman, Succession ), de voorvader van de vriendelijke sheriff Nick Goode. Met zijn hulp zet Sarah alles op alles om te achterhalen wie de échte schuldige is, voor ze de strop om haar nek gehangen krijgt.

Met onverzadigde kleuren en instrumentale muziek poogt Janiak 1666 te schetsen in een andere tijd, maar ze slaagt daar slechts deels in. In hun nieuwe rollen hebben de tieners andere namen maar dezelfde relaties – exact dezelfde relaties. En werden middeleeuwse dorpen echt gekenmerkt door geheime appelciderfeestjes waar de lokale tieners losgaan op hallucinogene besjes? Kortom, het geheel is ondubbelzinnig modern. Het is zonder twijfel ook het meest dramatische en zwaarmoedige deel in de reeks, dat hoe dan ook eindigt met Sarah bungelend aan een boomtak.

Maar dat mag de pret niet drukken. We blijven immers niet lang in 1666; dit is de laatste terugblik voor de slotakte in 1994. Met Sarah’s relaas is de cirkel nu rond, en weten Deena en Josh precies hoe ze de vloek kunnen doorbreken. Zonder verder nog iets te verklappen, eindigt Fear Street waar het allemaal begon: in Shadyside’s winkelcentrum. Met een campy esthetiek waar Stranger Things nog een puntje aan kan zuigen, volgt een montage van Home Alone-boobytraps en wraak in neonkleuren. 1666 is een achtbaanrit van begin tot eind. De grootste teleurstelling? Dat Janiak ervoor koos om slechts drie delen te maken. Maar wie weet – R.L. Stine heeft nog bronmateriaal ten overvloede.