Fargo S04E01: racisme en opportunisme in de jaren 50

Showrunner Noah Hawley toont veel durf in aardige seizoensopener.

In het vierde seizoen van Fargo zit een scène die memoreert aan de gelijknamige speelfilm uit 1996. Een zwarte gangsterbaas (Chris Rock speelt Loy Cannon) bezoekt met zijn rechterhand een bank in Kansas City in 1950. Hij vertelt de bankmedewerker over zijn idee: de creditcard. Waarmee mensen kunnen pretenderen ‘rijk te zijn’. De bankier wuift dit weg: ‘Dit is niet waar bankieren om draait.’ Hoewel je je niet aan de indruk kan onttrekken dat de beste man zodra zijn cliënten het pand hebben verlaten meteen zijn collega’s inlicht. Want Fargo staat ditmaal in het teken van racisme én opportunisme.

De twee -ismes gaan al sinds jaar en dag hand in hand in de Verenigde Staten. In de lange opening van de eerste aflevering zien we hoe in Kanas City, Missouri de georganiseerde misdaad eerst (rond de vorige eeuwwisseling) een Joodse aangelegenheid is, dan een Ierse, en daarop een Italiaanse, totdat Cannon zich aandient. Het zijn allemaal buitenstaanders. Niet-Engelse lieden uit de onderklasse, die naarstig zoeken naar ‘een stuk van de taart’. Hoewel er natuurlijk gradaties zijn van racisme, en zwarte Amerikanen staan onderaan de ladder. Daar probeert Cannon verandering in aan te brengen.

Fargo draait opnieuw om los  van elkaar staande personages die samenkomen in het verhaal. Jessie Buckley (I’m Thinking of Ending Things) kruipt in de huid van de xenofobe verpleegkundige Oraetta Mayflower, die op instigatie van de Italiaans-Amerikaanse gangster Josto Fadda (Jason Schwartzman) diens vader – de capo di tutti capi – vermoordt als deze na een incident met een luchtbuks plotseling in het ziekenhuis wordt opgenomen. Vaderlief is de concurrent van Cannon – hoewel de zwarte Amerikanen en de Italiaanse Amerikanen elkaar tot zijn dood dulden. En Josto heeft een hekel aan zwarte Amerikanen. Genoeg redenen dus om het heft in eigen handen te nemen.

Deze ontwikkelingen worden verteld vanuit het perspectief van Ethelrida Pearl Smutney (E’myri Crutchfield): de dochter van een uitvaartondernemer uit Kansas City. Haar vader is wit en doet de witte uitvaarten; haar moeder is zwart en doet de zwarte uitvaarten. Haar familie is om onduidelijke redenen het doelwit van Oraetta Mayflower. Misschien wel omdat het ‘gemengde’ – ook zo’n wanstaltige term – huwelijk het toonbeeld is van maatschappelijke vooruitgang, tegen de wil van de verpleegkundige. Mayflower vindt in Josto een medestander. Waarmee showrunner Noah Hawley ditmaal een nieuw en belangwekkend stuk Amerikaanse geschiedenis aansnijdt.

Hawley toont veel durf in de openingsaflevering waarin uitgebreid de tijd wordt genomen om de nieuwe verhaallijnen te introduceren. Tegelijkertijd rijst de vraag of de cast het in zich heeft om de kijker een heel seizoen te intrigeren. Rock en Schwartzman zijn komieken – en bezitten op het eerste gezicht niet over de intimiderende blik van een gangster – en Buckley heeft zich een irritant accent aangemeten (dat gebral dat men spreekt in South Dakota, North Dakota en Minnesota). In die zin is het vierde seizoen – dat zich ditmaal niet afspeelt in of om Minnesota – een noviteit. Of het een succes wordt, is nog moeilijk te zeggen.

Fargo S04, vanaf zondag 7 januari 2024 op Canvas