End Game: voelbare onmacht en wanhoop

End Game gaat, zoals de titel suggereert, over de naderende dood. In het universiteitsziekenhuis van San Francisco spenderen kankerpatiënten hun laatste maanden, weken of dagen. Sommige ernstig zieken verhuizen in hun eindfase nog naar een hospice, of gaan terug naar huis. Gedurende 40 minuten brengen documentairemakers Rob Epstein en Jeffrey Friedman deze epilogen des levens op een respectvolle – en ook wel gelikte - manier in beeld. In een stijl die ze ‘intieme cinéma vérité’ noemen: waarachtig en met de camera dicht op het onderwerp. Het is bijna alsof je als kijker deelgenoot wordt gemaakt van het stervensproces en alle bijbehorende – soms triviale – zaken.

De lijdensweg van een Amerikaans-Iraanse vrouw valt het meest op in de film: haar man en haar moeder moeten bijna à la minute beslissen over het lot van hun echtgenoot en dochter. Dat is zeer pijnlijk: als ze kiest voor deze chemobehandeling, kunnen we haar leven dan nog een aantal weken rekken? Wordt er na haar dood een autopsie verricht in naam van de wetenschap? Het is evident dat ook hun levens overhoop zijn gegooid door de ziekte van hun geliefde. Ooit was ze een knappe moeder; nu is ze een bleke, stamelende verschijning. Die gewaarwording is – vooral voor de man – onacceptabel.

Aan het einde van het leven speelt naïviteit – zoals hierboven geïllustreerd – soms ook een prominente rol. De man denkt dat zijn doodzieke vrouw na een succesvolle behandeling misschien wel weer kan lopen. We willen het noodlot niet omarmen, maar wuiven het liever weg. Mede daarom is het goed dat de filmmakers – trouwens ook tweevoudig Oscarwinnaars – de artsen en palliatieve zorgwerkers aan het woord laten, die vervolgens interessante uitspraken doen, zoals: ‘Gezonde mensen denken aan de dood; zieke mensen denken aan het leven.’ Het is moedig hoe deze professionals hun werk doen.

Ondertussen zijn er allerlei tekenen die erop wijzen dat de Iraans-Amerikaanse vrouw spoedig deze wereld zal verlaten: haar ijsberende moeder in de wandelgangen, een bordje met ‘respecteer familietijd’ op de gesloten deur, en uiteindelijk de ontroostbare blik van de echtgenoot. Daarmee maakt End Game emoties als wanhoop en onmacht goed voelbaar. De documentaire is dan ook niet geschikt voor diegenen die bij Netflix op zoek zijn naar iets lichthartigs; End Game is daarvoor te indringend.