El Presidente S01E01: Latijns-Amerikaanse voetbalsatire

De Chileense voetbalbobo Sergio Jadue raakte in 2015 betrokken bij een groot FIFA-schandaal. 150 miljoen dollar bleek te zijn verduisterd door een groep van Latijns-Amerikaanse voetbalbestuurders. En Jadue bleek ook nog eens een FBI-informant. Het is een onwerkelijk verhaal van een minkukel die een klein, onbeduidend Chileens clubje bestiert, maar zich opwerkt tot in de kennissenkring van FIFA-bobo Sepp Blatter. Acteur André Parra speelt de gretige naïeveling met veel overgave; hij is een nitwit die bijna lijkt te weten dat hij in tegenstelling tot zijn collega-presidenten niet tot in de eeuwigheid op het pluche zal zitten – er komt een moment dat het ook voor Jadue einde oefening zal zijn.

El Presidente is een ambitieus project van scenarist en regisseur Armando Bo, die in 2014 een Oscar won voor het script van Birdman. Al vanaf de eerste minuut lardeert hij de voetbalbeelden met een flinke dosis cynisme. Het is ouwe-jongens-krentenbrood: invloedrijke grijsaards bepalen hoe het spel wordt gespeeld, en niet de jonge atleten die daadwerkelijk op het grasveld dartelen. Want als voetbalspelers de 35 jaar zijn gepasseerd, dan hangen ze hun schoenen aan de wilgen; de bestuurders kunnen daarentegen tot ver boven de pensioenleeftijd geld uit de bondskas stelen ten behoeve van hun hedonistische leefstijl.

Je vraagt je bijna af: waarom kijken we nog naar voetbal? Maar dat komt natuurlijk omdat we het geëtter achter de schermen niet zien – dat is natuurlijk de bedoeling niet. Ja, af en toe krijgen we er iets van mee, maar dan voert de sportliefde toch weer de boventoon. In El Presidente is het precies het tegenovergestelde: Bo focust zich vrijwel uitsluitend op de machinaties van de macht. Misschien wel omdat het niets meer te maken heeft met sport, omdat de mannen gezeten in een kringetje meer lijken op gangsters dan op bondsbestuurders die er dienstbaar horen zitten namens hun volk.

Daar zit Jadue op een gegeven moment door een gelukkige samenkomst van omstandigheden ineens middenin. En terwijl de mannen het willen doen zoals ze het altijd doen: weinig geïnformeerd en zonder scrupules knopen doorhakken – wie krijgt wat – steekt Jadue hier een stokje voor. Hij wil – geen gebrek aan hondenanalogieën in El Presidente – ook zijn plasje kunnen doen op beleidsplannen. Gesteund door zijn vrouw Nené (Paulina Gaitan) die zich direct ontpopt als de sterke vrouw die de nietsnut door het leven dirigeert – en die allerlei plannetjes bekokstooft waardoor het echtpaar financieel onafhankelijk kan worden.

Dat de uiteindelijke vertelvorm satirisch is, komt niet uit de lucht vallen. Dat zagen we al bij andere Latijns-Amerikaanse komedies als Club de Cuervos. Want in die contreien is sport politiek en politiek wordt traditiegetrouw geridiculiseerd met schertsende taferelen. Wat dat betreft is El Presidente tenenkrommend goed: het is soms moeilijk om aan te zien hoe Jadue achter de schermen als een jongetje in een snoepwinkel laveert tussen de miljonairs. Misschien is dat ook wel een mooie metafoor: het zijn niet de arme straatjongens die bondsbestuurders worden, maar de mannen die het spel draaiende houden. Oftewel: Jadue hoort er niet thuis.