De alleskunner Arjen Lubach

De programmamaker
Arjan Lubach noemt de samenstelling van de redactie van Zondag met Lubach graag de sleutel tot succes – alsof zijn eigen rol van het minste belang is. Door de veelzijdigheid van de redactie lijkt er van een duidelijke politieke kleur geen sprake: er worden zowel klappen aan links als aan rechts uitgedeeld. De redactie hecht grote waarde aan het vermijden van feitelijke onjuistheden, maar ‘er is niet iets als een onjuiste mening’, aldus de presentator in de Volkskrant. Waarschijnlijk voert zíjn mening – verpakt in satire – de boventoon. Volgens NRC-mediajournalist Wilfred Takken past dat goed in de hedendaagse tijdgeest. ‘Als kijker krijg je een aantrekkelijke combinatie van nieuws, humor en een mening. Dat zijn informatie niet objectief is, strekt juist tot aanbeveling.’

De presentator
Wij nemen Lubach serieus, soms té serieus. We moeten namelijk niet vergeten dat satire de rode draad is van zijn show. Tegen Alexander Klöpping zei hij: ‘Als ik ons programma terugkijk, zie ik vooral een clown met een kuif en een mening.’ Door het succes van Zondag met Lubach heeft Lubach een sleutelpositie weten te bemachtigen, waarboven altijd de vraag hangt of we naar een cabaretier kijken of naar een klokkenluider. Die bevreemding werkt, zijn woorden hebben bijna altijd effect. Op scherpe wijze haalt hij waarheden – tenminste, dat nemen we aan – boven tafel die zonder hem stilletjes aan ons voorbij zouden zijn gegaan. Over zijn eigen leven geeft hij maar weinig bloot en interviews zijn er zelden. ‘Hij heeft geen opzienbarende persoonlijkheid of verrassende ideeën. Gewoon een aardige jongen, die niet graag over mens en gevoelens praat,’ schreef Takken in NRC onder de kop Te gewoon voor een interview van drie uur.

De auteur
Als hij zou mogen kiezen, dan zou hij alleen nog maar schrijven. Met zijn laatste boek, een thriller genaamd IV won hij in 2013 de Crimezone Debuutprijs en werd hij genomineerd voor de Gouden Strop. Toch kreeg het boek ook flinke kritiek. Zo noemde Trouw-recensent Rob Schouten het ‘een geslaagde grap’. Vóór deze thriller schreef Lubach drie romans. ‘De vaagheid is structureel’ en ‘Lubach wil maar niet leuk worden,’ schreef Arjan Peters in de Volkskrant over zijn eerste roman Mensen die ik ken die mijn moeder hebben gekend.

De dj
Zit hij niet achter zijn desk, dan staat hij achter de draaitafel. Samen met compagnon Sacha Harland vormt Lubach het dj-duo The Galaxy. Weer iemand van de televisie die zo nodig muziek moet maken? Die vraag is precies waar hij bang voor is, vandaar dat hij in eerste instantie gemaskerd optrad. Twee jaar geleden kwam hij uit de dj-kast. Te gast bij Eva Jinek meende hij ook dit werk ‘bloedserieus’ te nemen. Met een mix van trap, dubstep, bass en dance stond het duo op enorme festivals als Tomorrowland en Mysteryland. En om het plaatje compleet te maken heeft The Galaxy een contract weten te bemachtigen bij ACE Agency. Grote namen als Afrojack en Martin Garrix vallen onder ditzelfde label.

De grappenschrijver
Voor hij bekend werd als showhost was Lubach te horen bij Koefnoens Rapservice, het door hem opgezette Buro Renkema – vergelijkbaar met LuckyTV – en op 3FM. Bij het radiostation had hij een eigen nachtprogramma en werkte hij als sidekick van Giel Beelen en Claudia de Breij. Als groot voorstander van de vrijheid van meningsuiting kent de cabaretier geen grenzen in humor, tenzij je de wet overtreedt. Alles mag. Dat werd hem niet altijd in dank afgenomen. Het item waarin hij het salafisme – een fundamentalistische stroming binnen de soennitische islam – bekritiseerde ging columnist Ralph Posset te ver: ‘Het fascisme droop ervan af. Het is dan ook geen wonder dat hij op social media massaal wordt uitgemaakt voor racist,’ schreef hij op The Post Online.

De zanger
Onder het genot van een fles wijn schreef Lubach in 2001 samen met Janine Abbring (eindredacteur van Zondag met Lubach, presentator van Zomergasten en beste vriendin) het nummer ‘Jelle’. Een parodie op ‘Stan’ van Eminem en Dido, dat ze schreven onder de pseudoniemen Slimme Schemer en Tido. Het nummer ging over Syb van der Ploeg, die we kennen van De Kast. Wat begon als een grap, resulteerde in een hit: het nummer belandde op de derde plaats in de Top 40. Niet iedereen was enthousiast. De Kast vond dat de twee meeliftten op hun goede naam en spande een rechtszaak aan, die de band verloor (en Lubach en Abbring veel publiciteit opleverde).

De theatermaker
Tussen het schrijven, presenteren en het produceren van muziek door staat Lubach op het toneel. Bekend terrein, want al vóór Zondag met Lubach stond hij op de planken. Afgelopen zomer nog zagen we hem op Lowlands, in een afgeladen tent met fans. Na twaalf jaar lang in kleine theaters te hebben opgetreden met deels geïmproviseerde shows (Op sterk water, Het Monica Da Silva Trio), bereidt Lubach nu zijn eerste solovoorstelling voor. In die show – Arjen Lubach LIVE! – is het de bedoeling dat hij meer van zichzelf laat zien. Of dat lukt is maar de vraag – tijdens de try-outs van de show in Vlieland lieten zijn grappen soms te wensen over. De normaal zo adequate tv-man versprak zich, raakte zijn teksten kwijt en greep regelmatig naar het format van zijn nieuwsgrappen die op tv zo goed werken. Verder vertelt hij over zijn vriendin, zijn meest gelikete tweet en de kerk waar hij als kind naartoe ging. Veel persoonlijker wordt het niet. Naar de echte Lubach blijft het gissen.