De 91e Academy Awards: kleurloos en stuitend

Foto credit: Chris Pizzello/Invision/AP

Er rust een vloek op de Oscars. De periode voorafgaande aan de uitreiking van de vermaarde filmprijzen ging dit jaar gepaard met een veelvoud aan oneffenheden. Er was gezever over de gekozen presentator Kevin Hart, die zich in het verleden op Twitter manifesteerde als een homofobe idioot; de categorieën montage en camerawerk moesten maar tijdens de ondraaglijk lange reclames worden uitgereikt om de ceremonie eens grondig in te korten. Critici wezen The Academy – de organisatie – terecht op de surplus aan ‘stukjes’, de gratuite optredens tijdens de avond. De uitreiking van de Bafta’s – de Britse tegenhanger van de Oscars – is bijvoorbeeld een stuk beknopter.

De graadmeter van de avond lag bij aanwezigheid van een gastheer of -vrouw in handen van parttimepresentatoren als Tina Fey, Maya Rudolph en Amy Poehler. Het trio mocht de trofee voor beste vrouwelijke bijrol uitreiken, en daarmee de 91 e Academy Awards openen. Het was een kleurloos, suf moment. Er zouden er nog talloze volgen: totdat Julia Roberts de onderscheiding voor beste film zou toekennen aan de racistische roadmovie Green Book. Wat? Heeft Green Book de meest belangwekkende prijs gewonnen? Jawel. Waar het de bedoeling was dat The Academy zich zou bezighouden met exclusiviteit, gaat de prijs voor de beste film naar een dramedy van de makers van Dumb and Dumber.

Het is onwerkelijk, een nachtmerrie. Vóóral voor diegenen met een filmhart. Je hoopt bij de Oscars altijd op ‘the least worst of’ en niet op ‘the worst of the worst’. Dat wil zeggen: gun dan de prijs aan een film die geen meesterwerk is, maar wel een film. Green Book is – met sequenties over hoe een witte man aan een zwarte man uitlegt hoe je chicken wings moet eten – in filmisch opzicht een misbaksel. Voor de andere speelfilm die hoge ogen heeft gegooid geldt hetzelfde: Bohemian Rhapsody. Het was ook in Nederland een kassucces, de biografische rockopera over Queen waarin neteligheden prompt onder het tapijt worden geveegd.

De beste film was overduidelijk Alfonso Cuaróns Roma , óf Yorgos Lanthimos’ The Favourite. Dat zijn titels waar je cinefielen over tien jaar nog over zal horen. Cuarón moest het daarentegen doen met de bekroning voor beste regisseur en Roma won de – quelle surprise – categorie beste buitenlandse film. Welnu, de Oscars lijken soms een soort gewetenloze uitruil: jij die, ik deze. Rami Malek won de beste acteur voor z’n vertolking van Fredy Mercury. Gelukkig kreeg Olivia Colman de trofee voor beste actrice – voor haar bijzonder geestige, onderdanige rol als koningin Anne.

Ook een stuitend aspect van de avond was dat Barry Jenkins’ nieuwe meesterwerk, If Beale Street Could Talk, maar drie keer was genomineerd. Regina King nam voor haar indringende bijrol niettemin een Oscar mee naar huis – een zeldzaam bevredigend moment. Laten we het hebben over het beste originele scenario: die prijs ging naar Green Book. En niet naar het magistraal geschreven First Reformed, een moeilijke, confronterende film. Maar wel een film. Beste adaptatie ging godzijdank naar BlackKklansman, geschreven door Kevin Willmott en niemand minder dan Spike Lee. De keuze voor beste documentaire, die ging naar Free Solo, was dan ook weer een toonbeeld van weinig durf.

Enkele jaren geleden stonden de Oscars in het teken van de campagne #Oscarssowhite. Als tegenreactie nodigde The Academy talloze mensen van kleur uit in de gelederen. Je ziet daar in de stemming niets van terug. Geen enkele man of vrouw van kleur zal op Green Book hebben gestemd. Hollywood heeft al decennia geleden de link met het heden verloren. Dat was gisteravond evident. Vrouwelijke regisseurs waren in de lijst van genomineerden ook zo goed als afwezig. Alle goede bedoelingen hebben maar weinig resultaat gebracht.