Column: onrecht in film en op tv

Eigenlijk vind ik alle film- en tv-genres wel leuk. Toch heb ik wel één achilleshiel: films en series die draaien om onrechtvaardigheid. Serveer me een scène waarin bloederige ingewanden van het scherm druipen en ik geef geen kik – de scène waarin Leatherface in de originele Texas Chain Saw Massacre met een kettingzaag achter een continu gillende blondine aanrent blijft ook hilarisch. Maar geef me een film zoals Bluebird van Mijke de Jong (te zien via Zappbios), waarin een meisje van de ene op de andere dag door haar klasgenootjes wordt gepest, en ik kan het haast niet uitkijken.

Om die reden staat ook de film Jagten (te zien bij Videoland en Amazon Prime), waarin een eenzame leraar (Mads Mikkelsen) door een jonge leerlinge vals wordt beschuldigd van seksueel wangedrag, nog onaangeroerd in de kast. Het is ongetwijfeld een ijzersterke film, maar ik trek het gewoon niet.

Onrecht is ook een dankbare inspiratiebron in rechtbankdrama’s. Zeker wanneer het gaat over onrechtmatige veroordelingen, zoals in de series Rectify en When They See Us. Die laatste is gebaseerd op het ware verhaal rondom de ‘Central Park Five’, vijf jongeren die – daar is ie weer! – onterecht werden veroordeeld voor verkrachting. Ook For Life , waarvan vorige week het tweede seizoen bij Videoland verscheen, is geïnspireerd op een bestaand persoon: Isaac Wright Jr., die zes en een half jaar in de gevangenis belandde voor een misdaad die hij niet had begaan, en die zijn tijd achter de tralies gebruikte om rechten te studeren en anderen te helpen. Ook interessant: Wright Jr. heeft zich verkiesbaar gesteld voor de burgemeestersverkiezingen in New York later dit jaar, al is hij geen grote kanshebber.

Wright Jr. mocht dan wel de inspiratie zijn geweest, toch geeft een titelkaart aan het einde van elke aflevering in For Life wel duidelijk aan dat verder alle personages en gebeurtenissen op fictie berusten. Vooral Glen Maskins (Boris McGiver), de openbaar aanklager die verantwoordelijk was voor de gevangenschap van hoofdrolspeler Aaron Wallace (Nicholas Pinnock), voelde ook wel meer als een traditionele almachtige tv-schurk dan als een echt bestaand persoon, zo duidelijk wist hij alles naar zijn hand te zetten. De werkelijkheid, zo tonen documentaires keer op keer, zit vaak toch een stuk rommeliger in elkaar.

Zo is een van de documentaires die me altijd is bijgebleven The Trials of Darryl Hunt uit 2006, over een zwarte jongeman die bijna twintig jaar vastzat voor de verkrachting van en moord op een journaliste in 1984, iets waar hij overduidelijk niets mee te maken had. De documentaire stapelt het ene op het andere onrecht. Er was geen bewijs, van de twee hoofdgetuigen trok eentje haar geschreven getuigenis tijdens de rechtszaak in, en de ander was een voormalig Ku Klux Klan-lid. De twee jury’s die over zijn lot moesten beslissen waren wit of op een na wit.

Foto credit: David Sandler / News

Het meest onvoorstelbare moment speelt zich af in 1994 - Hunt zit dan al bijna tien jaar vast - wanneer eindelijk het DNA van het sperma dat op het lichaam van de journaliste gevonden was kon worden vergeleken. Het DNA kwam niet overeen. Toch vond de rechter dit niet genoeg reden voor een nieuwe rechtszaak. Want, zoals de aanklagers al eerder betoogden, dat Hunt haar niet verkracht had betekende niet dat hij haar niet vermoord had. Uiteindelijk werd Hunt in 2004 vrijgesproken. Niet omdat de aanklagers of de rechters het licht hadden gezien, maar omdat het gevonden DNA een match opleverde met dat van iemand anders, die de moord ook bekende. In tegenstelling tot het verhaal van Isaac Wright Jr. kreeg dat van Hunt een treurig staartje: in 2016 kwam hij, door zelfmoord, om het leven.

Wat hierbij altijd is blijven hangen is het feit dat het hier geen kwaadaardig supergenie betrof die Hunt in de gevangenis deed belanden, maar een stel onbekwame, luie professionals die het aanwijzen van een makkelijke zondebok belangrijker vonden dan het vinden van de echte dader, die een jaar na de moord op de journaliste minstens nog één andere vrouw aanviel en verkrachtte. Die laksheid en desinteresse is misschien nog wel het engste van allemaal.