Column: Hoe mijn idool van zijn voetstuk valt

Ben ik nog een groot bewonderaar van Woody Allen? Of is mijn bewondering weggeëbd na het kijken van Allen v. Farrow ? In de vierdelige documentairereeks die aankomende maandag bij Ziggo Movies & Series verschijnt tonen de doorgewinterde documentairemakers Kirby Dick en Amy Ziering de dubieuze relatie tussen filmmaker Woody Allen en zijn adoptiefdochter Dylan Farrow. Farrow schreef de afgelopen jaren open brieven aan de New York Times waarin ze – nog eens nadrukkelijk – uiteenzet dat ze als kind door Allen werd misbruikt. In 1992 kwam dit aan het licht waarop er een onderzoek werd geopend naar Allen, zonder resultaat; zonder direct bewijs.

Sindsdien is hij films blijven maken, films die ik bijna allemaal heb gezien. Tijdens mijn studie geschiedenis, ergens in 2005 of 2006, ontdekte ik het oeuvre van Allen. Hij maakt hilarische komedies (Sleeper, 1973) en ontroerende drama’s (Interiors, 1978). Ik vrat ze op. Ik raakte verliefd op zijn scherpe cynisme, zijn intelligente humor en zijn neurotische gedrag. Allen was in mijn ogen misschien wel het toonbeeld van een New Yorkse kunstenaar: ad rem, kritisch, soms een zeur en vooral eigenzinnig. Maar in Allen v. Farrow zag ik een andere kant van de viervoudige Oscarwinnaar: een berekende, kille manipulator.

Ik zag in de documentairereeks eveneens hoe twee vrouwelijke filmcritici vertellen dat Allen in zijn films vaak verliefd wordt op jonge – soms minderjarige – vrouwen. Neem bijvoorbeeld Manhattan (1979), waarin Allen op 44-jarige leeftijd een relatie cultiveert met de dan 16-jarige Mariel Hemingway. Dat is op zijn minst opmerkelijk te noemen. In het echte leven krijgt Allen aan het begin van de jaren negentig een relatie met Soon-Yi Previn: zijn adoptiefdochter. Terwijl Allen samen is met Mia Farrow – die Previn adopteerde met haar ex-man André Previn – wordt hij verliefd op de tiener. Later trouwen ze en krijgen ze twee adoptiekinderen.

Dit wist ik niet in 2005, toen ik voor het eerst kennismaakte met Allens werk. Maar ik had het wel kunnen weten. Was ik het nooit tegengekomen op zijn Wikipedia-pagina? Of las ik er onbewust overheen? Uit Allen v. Farrow blijkt in ieder geval dat het voor mensen vaak moeilijk is om te accepteren dat het beeld wat ze hebben van hun idool niet klopt. Dat is bij mij zeker het geval. Ik heb warme herinneringen aan veel van Allens films. Ook nu ik zijn ware aard heb gezien. Ik kan daar maar moeilijk afscheid van nemen.

Maar de crux van Allen v. Farrow is dat het niet om mij, of om de fans draait, maar om Dylan Farrow. Die jarenlang moest aanzien hoe (vaak vrouwelijke) beroemdheden de man die haar naar eigen zeggen had misbruikt de hemel in prezen. Uit Allen v. Farrow blijkt dat we vrouwen te vaak niet geloven. Ik geloof Dylan. Ik geloof haar volstrekt. Dat is de enige conclusie die je kan trekken na het zien van Allen v. Farrow. En tevens de meerwaarde van een goede documentairereeks: de kijker van gedachte laten veranderen; tonen hoe de vork daadwerkelijk in de steel zit.

Allen v. Farrow verschijnt op 15 maart in zijn geheel bij Ziggo Movies & Series.