Bioscooppremière: Star Wars: The Last Jedi

Over The Last Jedi, ofwel de verdere avonturen van Rey en Kylo, Finn en Poe, en natuurlijk Luke en Leia, valt weinig te zeggen zonder de plot grondig te verpesten; deze film is heel snel gespoiled omdat er zoveel verrassends in gebeurt. Dat is de verdienste van Rian Johnson, die de film heeft geschreven en geregisseerd en tot nu toe als enige frisse jonge regisseur de ballotage van Lucasfilm heeft overleefd. De belofte van Lucasfilm-opperhoofd Kathleen Kennedy dat veelbelovende en onorthodoxe regisseurs aan het roer van de nieuwe films zouden komen te staan, klinkt steeds holler nu ze er bij diverse Star Wars spin-off films al een handvol heeft ontslagen. Maar Johnson mag blijven; hij krijgt zelfs de opdracht om zelfstandig een nieuwe trilogie, die los staat van de huidige, te verzinnen en filmen.

Deze, de tweede officiële film sinds J.J. Abrams de franchise twee jaar geleden een reboot gaf met The Force Awakens, is minder een nostalgische trip down memory lane dan de eerste. Belangrijkste gunstige gevolgen:

De driehoeksverhouding tussen Rey, Luke en Kylo wordt echt interessant. Dat Rey potentieel de nieuwe Luke Skywalker is, wisten we al uit The Force Awakens en dat Kylo Ren, zoon van Leia en Han Solo, potentieel de nieuwe Darth Vader is ook. Maar wat Johnson beter begrijpt dan George Lucas, is dat kiezen voor de dark side niet een honderd procent monsterlijke daad is. Bij Lucas was het kwaad net zo zwart als het goede wit was, maar hier zien we hoe aantrekkelijk, wellicht noodzakelijk en – oh huiver – hoe goed het kwaad misschien is, afhankelijk van je positie. Johnson voegt ambivalentie en nuance toe, waardoor Star Wars ineens niet alleen fysiek spannend, maar ook moreel spannend wordt. Er wordt flink veel onduidelijkheid gezaaid over wie waar staat, en dat is leuk.

Verdere pluspunten: acteur Marc Hamill is hier hands down de beste Luke uit de hele serie, het verplichte lightsaber-gevecht is ook het beste ooit, opgevoerd in een waanzinnige bloedrode zaal die zowel minimalistisch als bombastisch is en je het gevoel geeft dat je naar een moderne opera zit te kijken (minus de zang, dat wel). Carrie Fisher heeft in haar laatste rol fijn veel speeltijd en geeft Leia aldus een waardig afscheid. Benicio Del Toro speelt een interessante hacker/oplichter die helaas te weinig tijd krijgt in deze film maar in potentie een nieuw cynisch type à la Han Solo is en supreme leader Snoke blijkt in het echt een hele valide schurk – in de vorige film was hij een tamelijk saai hologram, maar hier kun je hem bijna ruiken, zo echt en afstotelijk is hij. Ook uitzonderlijk is een bezoek aan de dark side door Rey; het kwaad blijkt ook een fysieke plaats te zijn, een gat waarin ze afdaalt en dat levert een hele rare hallucinatie-achtige scène op die in niets aan Star Wars doet denken maar erg gaaf is. Sowieso is Daisy Ridley weer uitmuntend ernstig én emotioneel als Rey. Ook een pluspunt waar de serie voorheen minder goed mee uit de voeten kon: humor. Je schiet regelmatig in de lach.

Er zijn ook minpunten: de film is erg lang (152 minuten) maar voelt tegelijk te kort omdat Johnson er zoveel in heeft willen stoppen. Dat betekent dat hij sommige dingen afraffelt. De verhaallijnen van Poe en Finn steken ook wat mager af tegen de andere en actiescènes zijn ontzettend druk, op Return of The Jedi-achtige schaal, waardoor de tollende ruimteschepen visueel af en toe een beetje een rommeltje zijn; het overzicht ontbreekt soms en Star Wars: Rogue One was vorig jaar wat dat betreft superieur.

Dat neemt niet weg dat The Last Jedi meer dan geslaagd is; fans gaan er uiteraard heen. En niet-fans vinden er nog steeds niks aan en bovendien is er voor hen inmiddels geen touw meer aan vast te knopen.

Rian Johnson is, kortom, een aanwinst voor de franchise. Je kent zijn eerdere werk wellicht al: de sci-fi film Looper (zie Netflix) en een paar uitzonderlijk goede afleveringen van Breaking Bad, waaronder die waarin Hank wordt doodgeschoten en die hele rare met die vlieg. We kijken uit naar zijn volgende drie Star Wars films die potentieel nog meer gaan verbazen omdat hij zich niet meer aan de Skywalker verhaallijn hoeft te houden. Maar eerst deze zien.