Beware the Slenderman: Uit angst worden kinderen moordlustig

Het twaalfjarige, Amerikaanse meisje Peyton Leutner werd op 31 mei 2014 negentien keer met een mes gestoken door haar leeftijdsgenoten Anessa en Morgan. De meiden lieten hun goede vriendin hevig bloedend achter in een bos, in de hoop dat ze daar zou gaan sterven – ze overleefde het uiteindelijk maar net. In de documentaire Beware the Slenderman wordt gezocht naar de drijfveren voor deze gewelddadige en willekeurige misdaad, met een grote rol voor de Slenderman, een hedendaagse boeman.

Wellicht is het concept van de Slenderman u ontgaan. Dit is een creatie van ene Eric Knudsen: in 2009 ontwierp hij voor een Photoshop-wedstrijd een slank, pakdragend wezen zonder gezicht, dat kinderen ontvoert. Deze oorsprong is echter al lang niet meer relevant. Het monster is een eigen leven gaan leven leiden op sociale media, en belandde onder meer op Creepypasta, een website gevuld met broodje-aapverhalen. Het heeft ertoe geleid dat (ogenschijnlijk) goedgelovige en fantasierijke kinderen als Anessa en Morgan de Slenderman voor waar zijn gaan aannemen, en zich door hem tot daden laten dwingen.

De engerd wordt in de documentaire via allerlei vernuftige en angstaanjagende reconstructies in beeld gebracht. De beelden bieden tegenwicht aan de vele interviews. De ouders van Anessa en Morgan komen aan het woord, evenals gedragswetenschappers en literaire critici. Zelfs beroemd evolutionair bioloog Richard Dawkins doet een duit in het zakje en praat mee over het ontstaan van volkslegendes als die van de Slenderman, en over de redenen waarom kinderen in dit digitale tijdperk doen wat ze doen. Al snel kom je als kijker tot de conclusie dat de schuld wel bij de ouders zal liggen. Die lieten hun kinderen immers de bijkans verwerpelijke wereld van internet ontdekken, zonder enig toezicht. Maar die beschuldiging berust maar ten dele op de waarheid.

Documentairemaakster Irene Taylor Brodsky belicht het gemankeerde rechtssysteem in de Amerikaanse staat Wisconsin. De twee meisjes worden berecht als volwassenen, en kregen ten tijde van hun arrestatie niet de gebruikelijke juridische bijstand. Vanuit het perspectief van Brodsky zou er bovenal meer aandacht moeten zijn voor geestesziekten. Morgan en Anessa, die nog steeds vastzitten, hebben in de ogen van de rechter echter een misdaad gepleegd die hoogstwaarschijnlijk zwaar bestraft zal worden. Daarmee speelt het rechtssysteem in op maatschappelijke angsten. Maar wie had dit anders verwacht? In het recente Making a Murderer figureerde Wisconsin al als onuitputtelijke bron van interessante verhalen over juridische aberraties. En dat levert – ditmaal van HBO – een intieme, persoonlijk en intrigerende documentaire op.