Bert Kreischer: Secret Time: de komiek is op z’n best en op z’n slechtst

Komiek Bert Kreischer trekt na zijn opkomst, in een theater in Philadelphia, subiet zijn T-shirt uit. Hij zal een uur oreren in blote bast, zoals gebruikelijk. Dat is zijn handelsmerk. Met zijn guitige blik deelt hij het publiek mee dat ze hun ‘verwachtingen moeten bijstellen’. Daarop zal het olijke feestbeest – hij is op 43-jarige leeftijd nog altijd een zuiplap – tussendoor kleine pareltjes met het publiek delen, onder de noemer ‘tijd voor een geheimpje’. Hij vertelt er een paar: ‘Ik droog mijn kont na het douchen op het bed, ik spuug op wc-papier voordat ik mijn kon afveeg en noem dat een 'Alabama wet whipe', en als mijn vrouw klaarkomt dan lijkt ze op Elvis.’

De compromisloze toon is gezet. Met obscene gebaren onderschrijft Kreischer zijn intenties. ‘Black Friday (de dag na Thanksgiving red.) noemen wij Brown Friday.’ Schijnbaar heeft Kreischers vader, die overigens absoluut geen fan is van zijn zoons grappen, enkele jaren geleden zichzelf op die feestelijke dag bevuild. De komiek krijgt de slappe lach. Dat is zo’n moment waarop je als kijker je lach ook maar moeilijk kan onderdrukken. De tranen lopen over Kreischers gezicht. Even later doet hij een geestige imitatie van Flipper, waarop hij herinneringen aan zijn jeugd aanhaalt.

Tijdens een autorit wilde hij als jongetje een keer uitvogelen of hij de bril van vaderlief – die achter het stuur zat – kon raken door met een rietje een snoepje te lanceren. Het publiek is muisstil. 'Het snoepje belandde in zijn oor. Hij ging net als JFK door het lint.' 'Er is iets in mijn oor geschoten', schreeuwt de komiek terwijl hij vaderlief nadoet. Deze grap, die memoreert aan de moord op John F. Kennedy, is bijzonder smakeloos én Kreischer op z’n best. Wat volgt zijn een aantal grappige intermezzo’s over Kreischers kinderen en een nogal akelige derde akte: Kreischer op z’n slechts. Voor de komiek zijn grappen over Vietnamezen – in relatie tot de Vietnamoorlog – geen enkel probleem, evenals het imiteren van zwarte Amerikanen. Zijn stukje over het scheldwoord ‘cunt’ krijgt geleidelijk aan ook een zweem van vrouwenhaat.

Kreischer heeft dit ‘punching down’, zoals ze dat noemen in de komediewereld, echt niet nodig. Zijn observaties, anekdotes en metaforen zijn op zichzelf al geestig genoeg. Tegen het einde vertelt hij hoe hij zwarte mensen aan het lachen krijgt, alsof dat een prestatie is. Ook 'white privilege' wordt door hem geadresseerd: ‘Dat geldt niet voor alle witte mensen.’ Dit is een overduidelijke veeg uit de pan aan diegenen, onder wie komieken, die diversiteit proberen te omarmen in plaats van te verwerpen. Dat begint met te erkennen dat 'white privilege' geldt voor álle witte mensen. Dat weet Kreischer ook wel. Niettemin is deze wending in zijn voorstelling – net als eerder bij Dave Chapelle die iets soortgelijks deed – een teken aan de wand. De wereld is onderhevig aan verandering, en niet iedereen gaat daarin mee.