Athena: verbeten strijd in de banlieue

Foto credits: Kourtrajmeuf Kourtrajme / Netflix

Nadat de 13-jarige Nadir door politieagenten is vermoord besluit zijn broer Karim (Sami Slimane) tot een opstand tegen de gevestigde macht. Tijdens de persconferentie waarbij de politie de loze belofte doet de daders te vinden - niemand gelooft ze, dit hebben ze al zo vaak gezegd - gooit Karim een molotovcocktail in de richting van het spreekgestoelte, waarna hij en zijn handlangers het politiebureau waarin de conferentie plaatsvindt plunderen. Snel gaan de plunderaars - of revolutionairen, het is maar hoe je ze ziet – op weg naar Athena; hun banlieue die de plaats van handeling zal vormen van de rest van de film, die onmiskenbaar in het teken staat van wij versus zij.

Maar scenaristen Romain Gavras (die tevens regisseert), Ladj Ly (tevens bekend van Les Misérables, 2019) en Elias Belkeddar proberen nuances aan te brengen in deze tegenstelling. Zo is Karims broer Moktar (Ouassini Embarek) een drugsdealer die helemaal geen trek heeft in de onlusten in zijn wijk en speelt Dali Benssalah Abdel, de oudste broer, die oud-militair is en aanvankelijk probeert Karim tot bedaren te brengen. Er heerst kortom verdeeldheid onder de inwoners van Athena en de broers zijn hiervoor een metafoor, hoewel de jonge generatie vastberaden is. Die wil een punt maken tegen de racistische autoriteiten die politiegeweld telkens onder het tapijt willen schuiven.

Athena laat zich dan ook vanaf de eerste minuut omschrijven als een vurige strijd om de macht en de waarheid. De jonge inwoners van de banlieues in Frankrijk laten niet meer met zich sollen en willen zich laten gelden – hoewel het offer dat ze daarvoor in de film moeten brengen erg groot is. Slimane, Embarek en Benssalah spelen deze plechtstatigheid vol overgave, alsof ze een hommage brengen aan het klassieke Griekse drama – zo voelt de film ook aan; als een antiek verhaal in een nieuwe, actuele en urgente jas. Aan diepgang ontbreekt het echter in Athena. Alle chaos verbloemt hoezeer Gavras naast het constateren van het probleem – systematisch racisme en politiegeweld als historisch gevolg van het kolonialisme – niet echt een oplossing aandraagt.

Maar misschien fungeert Athena als de katalysator die wel een diepgaand gesprek tot gevolg zal hebben; als de spreekwoordelijke lont in het kruit die de discussie zonder twijfel verdient.