Aditi Mittal: Things They Wouldn’t Let Me Say: Niet altijd even geslaagde anekdotes

De welbespraakte, intelligente Aditi Mittal behoort tot de eerste generatie vrouwelijke komieken die de bühne mochten betreden in India. Dankzij de komst van deze dappere pioniers is ook in de komediewereld het doorwrochte patriarchaat doorbroken. Het door mannen gedomineerde systeem is eveneens een van de grote onderwerpen in Mittals show, evenals misogynie (op straat). Uit haar kritiek, verpakt in niet altijd even geslaagde anekdotes, blijkt dat de strijd voor vrouwenrechten – net als Indiase stand-up komedie – nog in de kinderschoenen staat. Maar Mittal zegt tenminste hetgeen dat zij – getuige de titel van deze Netflix-special – haar niet willen laten zeggen.

Met zij wordt natuurlijk verwezen naar (de hegemonie van) mannen, die tot voor kort het leven van vrouwen wilden inperken, als ze dat niet nog steeds in grote mate doen. In de eerste minuten van de special haakt Mittal hierop in: ‘Ik ben 30 jaar oud, Indiaas en vrijgezel. Je kan me vergelijken met een Tupperware bakje, achterin de koelkast.’ Er wordt immers nogal wat verwacht van een Indiase vrouw: ze moeten op jonge leeftijd trouwen en dan meteen beginnen aan kinderen. Daarna volgt een stuk over hoezeer vrouwen op straat voortdurend worden lastiggevallen. Er wordt naar ze gesist. Mittal vraagt zich oprecht af welke vrouw ineens op een date zal gaan met zo’n sissende onverlaat.

De rest van de avond bestaat grotendeels uit Mittals typische observatiekomedie. Ze is een fervent criticaster van reclames. Zo vraagt ze zich af waarom de mens afgebeeld op een reclameposter vaak uit enthousiasme in de lucht springt. ‘Verkopen ze kakkerlakken?’ Of reclame voor vezelrijke producten: ‘Niemand poept. Deze producten, met 40% vezels, bieden tenminste de garantie dat 40% van je maaltijd er weer uit zal komen.’ Vervolgens passeren grappen over vliegvelden (ook al zo’n uitgekauwd onderwerp) en pedofilie (erg flauw) de revue. Waarop de komiek interessantere onderwerpen aansnijdt: de perceptie van verkrachting en homofobie in India.

Mittal vertelt: ‘Ik ben bang voor seks. Dat komt omdat we hier geen seksuele voorlichting krijgen. Dat is voor je achttiende levensjaar zelfs illegaal in India.’ De vele Bollywoodfilms spelen ongewild een hoofdrol, als het gaat om de verbeelding van geslachtsgemeenschap. Die bevatten talloze wraakzuchtige verkrachtingsscènes, waarin de eer van de familie wordt geschonden. Mittal grapt dat haar eer werd geschonden tijdens een fietsritje. Maar haar volgende opmerking is opnieuw allesbehalve lichtzinnig: de Indiase overheid – en een minister in het bijzonder – wordt verweten dat er niets wordt gedaan aan voorlichting en evenmin aan preventiebeleid.

Later volgt een betoog voor gelijke rechten voor de leden van de (Indiase) LGBTQ-gemeenschap, waarop Mittal zich tegen het einde van de voorstelling uitdost als haar alter ego: Dr. Mrs. Lutchike: een oude wijze dame. Die transformatie doet meteen denken aan Jörgen Raymanns typetje Tante Es, en dat is geen compliment: zo’n verkleedpartij voelt nogal archaïsch aan, net als veel van Mittals humor. Misschien komt dat omdat stand-up komedie voor het publiek en voor de artiesten een noviteit is; over seks praten in een publieke setting is immers nog steeds een taboe in India.

Wat trouwens voor de buitenstaander ook niet meehelpt is dat Mittal telkens fulmineert in het Hindi. Die passages – kanonnades en kleine bespiegelingen – worden wel vertaald, maar bevatten evenwel talloze verwijzingen naar de Indiase populaire cultuur. Die verwijzingen zullen westerlingen lang niet altijd begrijpen. Mittals eerste Netflix-special is dan ook vooral gemaakt voor de ruim 1,3 miljard bewoners van India, tot wie ze zich onbevreesd richt.