1994: docu over de moord op Luis Donaldo Colosio

‘Mexico werd plotseling wreed, gewelddadig en donker.’ In 1994 werd de presidentskandidaat Luis Donaldo Colosio vermoord in een menigte. Hij had net een speech gegeven en liep terug naar de auto, dwars door de menigte van fans die zich hadden verzameld om hem aan te moedigen. Op videobeelden is vastgelegd hoe een pistool tegen zijn hoofd werd gezet en de dodelijke kogel door zijn hoofd schiet. Sinds de moord zijn er tal van complottheorieën over wie de opdracht gegeven heeft voor de moord, ook al zit de man die veroordeeld is - en zegt alleen te hebben gehandeld - vast. 25 jaar na de moord houdt de zaak het land nog steeds bezig, als ook 1994 laat zien.

1994 werd geregisseerd door Diego Enrique Orsono (El Alcalde) en is een documentaire in de klassieke vorm: archiefbeelden in combinatie met interviews van betrokkenen. Orsono speelt goed in op de bestaande complottheorieën, waardoor de kijker in een gestaag tempo meegezogen wordt in het laagje voor laagje onthullen van meer context rondom de moord en het politieke landschap van Mexico begin jaren negentig.

De documentaire telt vijf afleveringen die een inzichtelijke tijdlijn bieden in de aanloop naar, tijdens en na de moord. Colosio was kandidaat voor de Institutioneel Revolutionaire Partij (Partido Revolucionario Institucional – PRI). De PRI stond sinds haar ontstaan in 1929 onafgebroken aan de macht en ministers en presidentskandidaten werden veelal door vriendjespolitiek aangewezen. Colosio wilde de partij hervormen en meer democratisch maken, wat niet goed viel bij de oude garde. 'Hij wilde het hele Mexicaanse politieke systeem veranderen. Hij was een democraat, en dat maakte hem vreemd. Hij streefde naar vernieuwing.’ En hij wilde de ‘perfecte dictatuur’, zoals een geïnterviewde Mexico noemt omdat het een eenpartijstaat was, van binnenuit omverwerpen.

Orsono verbindt op verhalende wijze de talloze archiefbeelden met (soms zeer openhartige en emotionele) interviews met journalisten, medewerkers van Colosio’s campagne en de PRI, Colosio’s zoon, ex-president Carlos Salinas en (ex-)Zapatisten. Dit zorgt voor plottwisten zoals we die kennen uit spannende series. Hij schept een intrigerend beeld van de figuur Colosio en hoe hij met zijn overtuigende woorden, charismatische uitstraling en betrokken houding een revolutie tot stand had kunnen brengen. Wat de documentaire extra interessant maakt, is dat deze ook inzoomt op de onrust en economische crisis waar Mexico mee te maken kreeg, het (politieke) machtsmisbruik, de opkomst en groei van de Zapatisten en de politieke veranderingen die na de moord geëist werden.