Bioscoop Première: Homo Sapiens

 

De Oostenrijkse filmmaker Nikolaus Geyrhalter had een goed idee dat hij briljant heeft uitgevoerd. Zet een statief met een filmcamera (een Red 4K die een loeischerp beeld geeft) op plekken waar de mensheid iets bouwde maar daarna vertrok. Voorgoed verlaten ziekenhuizen, theaters, winkelcentra, pretparken, stadswijken, fabrieken, kerken. Echt verlaten: hier komt nooit meer iemand, om economische, politieke, ecologische of medische redenen. De camera registreert de afwezigheid van de mens in haar eigen creaties en de terugkeer van de natuur daarin, in de vorm van woekerende planten en fladderende vogels. Regen en wind zijn ook voorname bezoekers; het soundscape van de film is een belangrijke extensie van het verder statische beeld (de camera beweegt en zoomt nooit). Commentaar is er niet.

Als dat heel groot digitaal wordt geprojecteerd in een bioscoopzaal met goed geluid, krijg je een hypnotiserende en beklemmende ervaring die anderhalf uur duurt. Het tempo ligt uiteraard laag; er gebeurt 'niets'. Maar tijdens de lange scènes (een individueel shot duurt meestal een paar minuten) zie en hoor je al snel dat er van alles gebeurt: rotzooi beweegt in de wind, je ontwaart een gigantisch ingestort pluchen konijn, een rijtje overwoekerde winkelwagentjes, bovenleidingen die suggereren dat het gras waarop je staat eigenlijk een overgroeide spoorweg is. Het oog dwaalt over het heldere en zeer scherpe beeld. Regelmatig denk je: wat is dit in hemelsnaam ?! Je gaat vanzelf mijmeren tijdens het staren; treurig bungelende systeemplafonds doen je beseffen dat je werk ook niet het eeuwige leven heeft en bij het aanzien van het ontstellende verval in de lege gebouwen realiseer je je dat je eigen verbouwing peanuts is. Maar het overkoepelende en steeds groeiende gevoel dat je bekruipt, is ontzetting: zo ziet de ons omringende wereld eruit als homo sapiens is verdwenen. Zo snel zal de planeet ons vergeten. Het zó duidelijk voor je zien van de tijdelijkheid en kwetsbaarheid van onze verrichtingen is tamelijk adembenemend:

Tegelijkertijd geeft Homo Sapiens ook hoop; als we weg zijn, zijn er altijd nog de dieren en de planten die het overnemen. En dat doen ze met alarmerende snelheid; zie dit artikel in Discover magazine dat in 2005 de basis was voor de non-fictie bestseller The world without us.

De film Homo Sapiens is niet voor iedereen, maar filosofisch ingestelde types die bereid zijn om hun leeftempo even te vertragen naar dat van de langzaam maar zeker oprukkende natuur, hebben een onvergetelijke kijk-ervaring. De film draait vanaf donderdag 27 juli in Amsterdam en Rotterdam, in de week daarop ook in Utrecht, Groningen en Haarlem. Zie hier de bioscopen en tijden.

Voor meer beelden de Franse trailer en de website van de film: